Kościół ewangelicki w Dźwierzutach wzniesiony w (?) XIV/XV/XVI w. (dokładne datowanie jest obecnie przedmiotem badań archiwalnych i architektonicznych) jest mieszaniną form gotyckich, i renesansowo-manierystycznych i nowożytnych. Najstarsze zachowane dokumenty wymieniają dźwierzuckiego duchownego w 1391 r. Badania dendrochronologiczne przeprowadzone w 2021 r. datują zachowaną konstrukcję szachulcową ściany północnej nawy kościoła na 1530 r., zaś konstrukcji dachowej oraz odkryty w 2019 r. ponad obecnym stropem z lat 30 XX w., zachowany polichromowany strop na 1590 r.

Bardzo ważnym i cennym elementem wyposażenia kościoła są wstawione w 1936 r. trzy okna z unikalnymi dziś witrażami z sygnaturą Gerharda Eisenblätter z Królewca (28.05.1907 Królewiec - 03.08.1975 Lubeka)., jedyne pełne zachowane dzieło tego artysty w naszym województwie i jedne z nielicznych witraży z okresu lat 33 XX w. Badania historyków sztuki z Muzeum we Fromborku, zajmującymi się m.in. sztuką witrażową wskazuję, iż skromna z pozoru realizacja witrażowa w kościele w Dźwierzutach jest wyjątkowa na skalę województwa i kraju. Gerhard Eisenblätter prowadził pracownię (malarstwo, witraże) do lat 70 XX w., a jego dzieła są dziś wysoko notowane na aukcjach sztuki. To szklenie witrażowe jest ważne i unikalne również dlatego, iż większość zabytkowych witraży w kościołach regionu Mazur i Warmii powstało pod koniec XIX i na początku XX w. Historyczne witraże kościoła ewangelickiego w Dźwierzutach, podobnie jak inne jego wyposażenie jest świadectwem dawnych czasów i źródłem informacji na temat historii tej ziemi i ludzi z nią związanych. Na witrażach zachowały się inskrypcje fundatorów – gospodarzy okolicznych wsi, szczególnie cenne ze względu na dawne, mazurskie nazwy wiosek, np. Sczepanken (Szczepankowo), z której pochodził Jerzy Olech tłumacz satyr i bajek Krasickiego, twórca świeckiej literatury w języku polskim na Mazurach wydawca podręcznika szkolnego „Przyjaciel dzieci”.

Stan zachowania okien witrażowych wymaga pilnej interwencji konserwatorskiej oraz zabezpieczenia przed destrukcją. Witraże posiadają różnorodne zniszczenia: drobne ubytki, pęknięcia, kwatery posiadają liczne nieszczelności. Stan zachowania siatki ołowianej jest dobry. Najbardziej zniszczyła się warstwa malarska naniesiona na zewnętrzną powierzchnię szkieł. Przyczyną jest brak zabezpieczenia przed zewnętrznymi warunkami atmosferycznymi. Również wewnętrzna warstwa malarska została poddana wymywaniu przez wodę kondensującą się na szybach.Planowane prace konserwatorskie zabezpieczą witraże przed dalszym niszczeniem warstwy malarskiej, przed wpływami atmosferycznymi (wiatr) i oraz przed wandalizmem (także czynionym przez ptaki). W tym celu witraże zostaną zabezpieczone na przyszłość poprzez oszklenie ochronne okien oraz montaż witraży na oryginalnych ramach skrzydeł okiennych od wewnątrz uwzględniając dystans pomiędzy oszkleniem ochronnym a witrażami. Tym samym zabytkowe szklenie kościoła będzie mogło być prezentowane w innowacyjny i bezpieczny dla zabytku sposób. Celem planowanej konserwacji jest uratowanie obiektu przed zniszczeniem, zatrzymanie procesów destrukcyjnych, przywrócenie w jak największym stopniu pierwotnych walorów estetycznych i artystycznych. Program prac konserwatorskich został zatwierdzony przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Poza pracami przy samych witrażach planowane są do przeprowadzenia prace konserwatorskie tynkowanych ościeży okien wraz z parapetami.

Naszym marzeniem jest, by oryginalne elementy wyposażenia kościoła, jakim są witraże trzech okien prezbiterium kościoła ewangelickiego, które przetrwała burzliwe powojenne losy świątyni, zachowane zostały dla przyszłych pokoleń.

Będziemy wdzięczni za wsparcie przez Państwo naszego projektu. Koszt renowacji trzech okien witrażowych wraz z pracami konserwatorskimi tynkowanych ościeży przez specjalistyczne pracownie konserwacji zabytków wynosi 64468,36 PLN. Otrzymaliśmy wsparcie finansowe z „zewnątrz” w wysokości 56668,36 PLN. Brakuje nam jeszcze 7800,00 PLN (12,09 %). Na stronie internetowej Parafii oraz na facebooku będziemy na bieżąco informowali Państwa o wysokości zebranej zbiórki oraz zaawansowaniu planowanych do przeprowadzenia prac.

Wpłaty będzie można dokonywać na ogłoszoną zbiórkę „zrzutka” a także na konto Parafii:       Parafia Ewangelicko-Augsburska

ul. Jedności Słowiańskiej 3  12-130 Pasym

Konto nr: 30 8838 1060 2009 0600 1571 0001

Tytuł wpłaty: ofiara na cele kultu religijnego -konserwacja witraży (wpłatę można odpisać od podatku przy rozliczeniu PIT).

Za Państwa dar serca w imieniu Parafii serdecznie dziękujemy. Rada Parafialna