Jak jeleń pragnie wód…. Ratujmy pasymską meluzynę z 1608 roku

Jedną z ciekawostek pasymskiego kościoła ewangelickiego, którego początki sięgają przynajmniej połowy XIV wieku jest…. rzeźbiona głowa jelenia z naturalnym porożem (czternastak), datowana inskrypcyjnie na rok 1608. Jest jedynym zachowanych w regionie Mazur tego rodzaju zabytkiem i jednym najstarszym w regionie. Pasymska głowa jelenia, to meluzyna, czyli higrometr, wilgotnościomierz, a więc przyrząd służący wyznaczania wilgotności powietrza. Przed wiekami zawieszony był na sznurach z konopi, używane były także do pomiaru włosy ludzkie lub zwierzęce (np. końskie), które zmieniały swoją długość w zależności od pochłoniętej wilgoci - im bardziej mokre, tym dłuższe. Dzięki temu głowa jelenia obracała się. Kiedy powietrze było suche i zapowiadał się pogodny dzień – głowa jelenia zwrócona była w stronę ołtarza. Kiedy było wilgotno i zanosiła się na deszcz - meluzyna spoglądała w inną stronę. Od kilku wieków głowa jelenia zawieszona jest na metalowych prętach i już nie pełni swojej roli.

Naszym marzeniem jest, by głowa jelenia która jest bardzo oryginalnym elementem wyposażenia kościoła i przetrwała ponad cztery wieki mimo burzliwych losów świątyni, zachowana została dla przyszłych pokoleń.

Stan zachowania głowy jelenia jest zły. Powierzchnia meluzyny jest przemalowana, zabrudzona, widoczne są odpryski i ubytki warstwy polichromii, obluzowane poroże przytwierdzone zostało wtórnymi masywnymi uchwytami z blachy, malowidło na spodzie kartusza jest przetarte, miejscowo odspojone od podłoża. Źle połączone zostały ( sklejone) dwie części deski obrazu, ubytki i odszczypania drewna stanowiącego podłoże owalnego obrazu. Złocenia są mocno przetarte, miejscami pokryte brązą. Stan poroża jest dobry. Oryginalna warstwa malarska została pokryta wtórnie farbą brązową, złocony kartusz pokryty jest lakierem.

Prace konserwatorskie pozwolą zatrzymać procesy niszczące, usunięte zostaną nawarstwienia i materiały nie spełniających wymogów konserwatorskich. Planowane prace pozwolą zachować zabytek dla przyszłych pokoleń. Meluzyna odzyska pierwotny blask, tak jak przed wiekami.

Będziemy wdzięczni za wsparcie przez Państwo naszego projektu.

Koszt renowacji pasymskiej głowy jelenia z 1608 roku przez specjalistyczną pracownię konserwacji zabytków wynosi 8000,00 PLN (osiem tysięcy PLN).

Na stronie internetowej Parafii oraz na facebooku będziemy na bieżąco informowali Państwa o wysokości zebranej zbiórki oraz zaawansowaniu planowanych do przeprowadzenia prac.

Dla darczyńców Parafia przewiduje niespodzianki.

Za Państwa dar serca w imieniu Parafii serdecznie dziękujemy. Rada Parafialna

Wie der Hirsch schreit nach frischem Wasser….

Retten wir den Pasymer/Passenheimer Melusine von 1608

Eine der Kuriositäten der evangelischen Kirche von Pasym/Passenheim, die aus der Mitte des 14. Jhd.stammt, ist ein geschnitzter Hirschkopf mit dem natürlichen Geweih eines Vierzehnenders. Die Inschrift darauf nennt das Jahr 1608. Es ist das einzige Denkmal dieser Art, das in Masuren erhalten geblieben ist und zugleich eines der ältesten im ehemaligen Ostpreußen. Der Hirschkopf in der evangelischen Kirche Pasyms ist eine sogenannte „Melusine“. Diese Art eines Hygrometers war ein Feuchtigkeitsmesser zur Bestimmung der Luftfeuchtigkeit, genauer gesagt, diente es den Menschen zur Wettervorhersage. Vor Jahrhunderten wurde diese Figur an Hanfseilen oder an menschlichem oder tierischem Haar (z. B. von Pferde) befestigt. Es veränderte sich die Länge des Seils durch zunehmende oder abnehmende Feuchtigkeit. Nahm die Luftfeuchtigkeit zu verlängerte sich das Seil, wodurch sich das Seil entspannte und drehte. Verringerte sich die Luftfeuchtigkeit verkürzte und spannte sich das Seil wieder mit einer Drehung. Das System war so ausgerichtet, daß der Hirschkopf bei niedriger Luftfeuchtigkeit mit Sonnenwetter zum Altar schaute und hoher Luftfeuchtigkeit bei Regen vom Altar weg schaute. Der Kopf des Hirsches hängt jetzt schon seit langer Zeit an Metallstangen und spielt seine Funktion als Melusine nicht mehr.

Unser großer Traum ist es, dass dieser Hirschkopf, der ein sehr originelles Element des Kircheninventars ist und der Raub und Feuersbrünste in vier Jahrhunderten überlebte, auch für zukünftige Generationen erhalten bleibt.

Leider ist der Hirschkopf in einem schlechten Zustand. Die Oberfläche wurde in der Vergangenheit unsachgemäß mit Lack überstrichen, sie ist stark verschmutzt, die mehrfarbige Lackschicht splittert ab oder hat bereits Fehlstellen. Das lose Geweih ist provisorisch mit Blech befestigt, das Gemälde auf der Unterseite der Kartusche ist beschädigt und Teile haben sich vom Boden abgelöst. Zwei Teile der Bildtafel müssen neu verklebt werden, das ganze ovale Bild hat Fehlstellen im Motiv und im Holz. Die Vergoldung ist stark beschädigt, manchmal auch mit brauner Farbe übermalt.

Die erforderlichen konservatorischen Arbeiten sollen den Fortschritt der Zerstörung aufhalten. Alle Farbschichten und Materialien, die nicht den Ansprüchen der professionellen Restauratoren und des Denkmalschutzes entsprechen, werden entfernt. Die geplanten Arbeiten sollen dieses Denkmal für zukünftige Generationen erhalten. Die Melusine soll ihren ursprünglichen Zustand wiedererlangen, so wie er vor Jahrhunderten war.

Wir bedanken uns für Ihre Unterstützung unseres Projekts.

Die Kosten für die Renovierung des Pasymer -Hirschkopfes von 1608 durch eine spezialisierte Restauratorenwerkstatt beträgt 8000,00 PLN (achttausend PLN).

Auf der Website der Kirchengemeinde und auf Facebook werden wir Sie über die Spendenaktion und den Fortschritt der geplanten Arbeiten informieren.

Für Spender bietet die Kirchengemeinde Überraschungen.

Im Namen der Kirchengemeinde vielen Dank für Ihre herzliche Gabe. Der Kirchenvorstand.