Pomimo dziesięcioleci, które minęły od zakończenia II wojny światowej, w dalszym ciągu nie powstała publikacja całościowo podejmująca tragizm Trzemeszna lat 1939-1945. Fundacja „Kierunek Kultura” jako organizacja zajmująca się także historią i dziedzictwem narodowym, postanowiła wypełnić tę lukę, przybliżyć okupacyjne dzieje miasta i losy jego mieszkańców.

Rezultatem naszych wieloletnich wysiłków jest zebrany materiał oparty na literaturze przedmiotu, na kwerendach archiwalnych, bibliotecznych zbiorach specjalnych, materiale pamiętnikarskim, niepublikowanym materiale wspomnieniowym, wywiadach i zbiorach społecznego Muzeum Regionalnego w Trzemesznie. Kwerendy te wymusiły poszukiwania metodami nieomal detektywistycznymi. Odkryte fakty o okupacji niemieckiej poparto analizą źródeł, które chociaż nadal niekompletne, fragmentaryczne i rozproszone, poszerzają ogląd.

Na podstawie gruntownie zebranego materiału powstaje kilkutomowe dzieło autorstwa dra Andrzeja Leśniewskiego pt. „II wojna światowa w Trzemesznie”. Tom pierwszy podejmujący wybuch wojny wydaliśmy w 2019 r. Książka spotkała się z szerokim zainteresowaniem mieszkańców Trzemeszna, mieszkańców okolic, czy podejmujących wątki szczegółowe badaczy przedmiotu. Książka zauważona została również w Niemczech.

Na spotkaniu promocyjnym pierwszego tomu obecnych było kilkaset osób. Każdy uczestnik wydarzenia otrzymał bezpłatny egzemplarz. W 2022 r. planowaliśmy wydać tom drugi poświęcony terrorowi hitlerowskiemu stosowanemu wobec mieszkańców Trzemeszna, duchowieństwa, zbrodni popełnionej w Kociniu w 1939 r. oraz grabieży dóbr polskiej kultury.

Łącznie na 400 stronach stanowić miał on kontynuację badań z tomu pierwszego, zawierać poszerzenie obszarów poszukiwań, kontynuowanie krytycznej analizy źródeł i metodologii wnioskowania. Zamierzaliśmy przybliżyć okupacyjne losy setek ludzi znanych z imienia, nazwiska, miejsc urodzenia i wiecznego spoczynku. Biogramy skazywanych na przymusowe roboty, skazywanych na więzienie, wywożonych z Kraju Warty do Generalnej Guberni, jeńców obozów jenieckich, więźniów obozów przejściowych, wywożonych do łagrów, gett i obozów koncentracyjnych. Pomimo zastosowania znacznej szczegółowości badań losy mieszkańców społeczności pozostają wciąż niekompletne.

Niewątpliwą wartością zamierzonego tomu jest to, że Autor korzystał z dorobku literatury naukowej, w tym ustaleń czołowych badaczy jak Szymon Datner, prof. Czesław Łuczak i Wojciech Polak; z polskich i niemieckich publikacji pamiętnikarskich jak „Pamiętniki Reni” wydanego staraniem Anny Rink, córki autorki pamiętnika, czy niemieckiego oficera Wernera Heinemanna, dowódcy oddziału zajmującego Trzemeszno 10 września 1939 r. wydanego staraniem córki Birgit. Ogrom odkrytego materiału źródłowego spowodował przeniesienie prac edytorskich na 2023 rok i podzielenie dzieła na tomy następne. Takie mamy plany.

Nasze zamiary zweryfikowały rosnące koszty druku oraz niewywiązywanie się z zapowiedzi wsparcia przez kluczowego sponsora publikacji. Obecnie własnym staraniem Fundacji „Kierunek Kultura” gromadzimy środki na druk drugiego tomu. W przyszłości wydamy tomy kolejne.

Koszt druku drugiego tomu, według wyceny drukarni z maja 2023 r., wynosi 25 000 zł. Dlatego prosimy WAS o wsparcie wydania drugiego tomu książki „II wojna światowa w Trzemesznie”, książki niezmiernie ważnej dla naszej Małej Ojczyzny, bo poszerzającej wiedzę szczegółową, dającą możliwość poznania prawdy historycznej. 

Dziękujemy za Wasze wsparcie!

Na fotografii prezentujemy fragmenty spotkania promocyjnego pierwszego tomu książki "II wojna światowa w Trzemesznie" z 2019 r.