ODBUDOWA  PIERWSZEGO POLSKIEGO MOTOCYKLA „LECH”

POMÓŻ ZBUDOWAĆ JEŻDŻĄCĄ REPLIKĘ PIERWSZEGO POLSKIEGO MOTOCYKLA „LECH”

„Przystąpiliśmy do fabrykacji motocykli jako pierwsza placówka w Polsce,…”

Tymi słowami rozpoczyna się pismo z grudnia 1928 roku skierowane

do Ministerstwa Spraw Wojskowych od firmy W. Sawicki i Spółka.

Po roku przygotowań 1 stycznia 1929 roku w Opalenicy przy ul. Poznańskiej nr 38, Wacław Sawicki i inż. Władysław Zalewski - konstruktor motocykla (reemigrant ze Stanów Zjednoczonych) oraz opaleniczanin Józef Braniewicz utworzyli Pierwszą w Polsce Fabrykę Motocykli, której produkt otrzymał symboliczną nazwę „LECH”.

           Starano się, aby jak największa liczba podzespołów powstawała na miejscu w zakładowych warsztatach i odlewni. Dwucylindrowy, trzybiegowy motocykl zaprezentowany został już w 1929 roku na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu, na której uhonorowano go srebrnym medalem.

Rok później na Międzynarodowej Wystawie  Komunikacji i Turystyki (KOMTUR) motocykl otrzymał list pochwalny.

           Od początku istnienia fabryki czyniono starania o uzyskanie zamówień na dostawę „LECHa” dla wojska. Inicjatywa ta spotkała się z pozytywnym oddźwiękiem ze strony Ministerstwa Spraw Wojskowych. Przedstawicie resoru kilkakrotnie wizytowali fabrykę, sprawdzając jakość wykonania

i przydatność motocykla dla wojska, ich opinia o produkcie i samym zakładzie pozwalała mieć nadzieję na uzyskanie rządowych zamówień, a tym samym dalszy rozwój fabryki.

           W tym czasie „LECH” doskonale radził sobie w krajowych rajdach i imprezach sportowych, między innymi na regularność jazdy na trasie: Poznań – Gniezno – Bydgoszcz – Grudziądz –Leszno - Poznań oraz jazdy non stop: Poznań – Bydgoszcz – Poznań, zajmując w tych wyścigach wysokie lokaty. Na „LECHach” jeździli: Ildefons Czerniak z poznańskiej UNII, Tadeusz Frankowski z warszawskiej LEGII oraz Józef Doha – legenda polskiego motocyklizmu, żołnierz AK. 

Niestety mimo deklaracji i wstępnych ustaleń nie doszło do finalizacji zamówień dla sił zbrojnych. Sytuacja ekonomiczna fabryki stawała się coraz trudniejsza, próba pozyskania kapitału poprzez przekształcenie fabryki w spółkę akcyjną nie pomogły przetrwać panującego kryzysu ekonomicznego i w 1932 r., Pierwsza Polska Fabryka Motocykli „LECH” stała się jego ofiarą zaprzestając produkcji.

 Podstawowe dane techniczne motocykla LECH model 1929:

 Silnik – dwucylindrowy w układzie widlastym, czterosuwowy, dolnozaworowy, napędzał koło tylne za    pomocą     łańcucha.

 Średnica cylindra – 64 mm, skok tłoka 78 mm, pojemność - 500 cm3

 Moc – 5 KM (3.7 kW)

 Skrzynia biegów – 3 przełożenia, sterowana ręcznie

 Zapłon – iskrownikowy

 Rama – rurowa, pojedyncza, dwie belki górne: nad i podzbiornikowa

 Zawieszenie przednie - widelec trapezowy, resorowany 2 sprężynami płaskimi z amortyzatorem skoku

 Zawieszenie tylne – sztywne

Hamulce mechaniczne – ręczny i nożny na tylne koło (taśmowy i szczękowy)

 Prędkość maksymalna – około 75 km/h.

Tyle w ramach przedstawienia przedmiotu naszej akcji, bardziej zainteresowanych odsyłamy do pozycji książkowej pt. „Polskie motocykle 1918 – 1945” autorstwa Jana Tarczyńskiego.

Niestety lata poszukiwań nie przyniosły efektu, jakim byłoby odnalezienie śladów zachowanego do dnia dzisiejszego motocykla „LECH”. Udało się dotrzeć do prospektu fabrycznego, kilku artykułów prasowych i dokumentów powstałych w fabryce. Pojawiały się oczywiście różnego rodzaju informacje i sygnały o ludziach i miejscach gdzie prawdopodobnie mógłby znajdować się motocykl lub pojedyncze jego części. Niestety wszystkie one nie miały zbyt wiele wspólnego z przedmiotem naszych poszukiwań. Trudno było jednak oczekiwać bardziej spektakularnych efektów biorąc pod uwagę fakt, że opalenicka fabryka istniała tylko kilka lat, a kolejne okresy po jej zamknięciu nie sprzyjały w zachowaniu się jakichkolwiek pamiątek, najpierw wojna, a potem lata powojenne gdzie nikt nie przejmował się raczej zachowaniem zabytków motoryzacji, chyba że przestawiały jeszcze jakąkolwiek wartość użytkową.

Faktyczna odbudowa trwa już od prawie 5 lat, przede wszystkim udało się zaprojektować wszystkie najważniejsze podzespoły motocykla i wykonać już wiele prac – głównie karoseryjnych opracowano zawieszenie oraz wykonaliśmy modele jednostki napędowej. Niestety własne środki zaczęły być niewystarczające, w głównej mierze dlatego, że doszliśmy do etapu wykonania najbardziej kosztochłonnych elementów jakim jest wykonanie modeli odlewniczych i samych odlewów: żeliwnych cylindrów, głowic oraz bloku silnika. Są to bardzo kosztowne prace, tym bardziej w naszym przypadku gdzie mamy do czynienia z koniecznością wykonania jednostkowych podzespołów i bazować na wiedzy i umiejętnościach rzemieślniczych. Chcemy odtworzyć motocykl w stopniu jak najbardziej zbliżony do oryginału, również w kwestii rygoru i sposobu jego pierwotnego powstania. Nie zapożyczamy więc silnika od konstrukcji z tamtego okresu, został on przez nas zaprojektowany przy wykorzystaniu wiedzy i dokumentów jaką na jego temat zgromadziliśmy.

Dzięki temu projektowi chcielibyśmy pokazać, że jako naród i poszczególne jego jednostki potrafiliśmy nie tylko bohatersko walczyć i „pięknie” umierać za swój kraj, ale także dążyliśmy do budowania pozycji i siły Polski poprzez jej rozwój techniczny i naukowy.

Przywróćmy więc wspólnie temu wydarzeniu odpowiednią rangę i należne mu miejsce w historii naszego kraju i jego motoryzacji. 

Bądźmy dumni z dorobku naszych poprzedników, którzy nie bali się dążyć do urzeczywistniania swoich wizji i marzeń jakim było powstanie w małym wielkopolskim miasteczku Pierwszego Polskiego Motocykla „LECH”.

Dla każdego z nas najpiękniejszym dźwiękiem jaki chciałby usłyszeć to rytm widlastej pięćsetki rozbrzmiewający ponownie na opalenickich ulicach.

Szczerze wierzymy, że wspólnie z Wami uda się nam tego dokonać i odbudowany LECH stanie się symbolem pamięci o ludziach, którzy nie bali się marzyć i swoje marzenia urzeczywistniać.

Stowarzyszenie Lech 1929 Opalenica – Klub Motocyklowy, został formalnie powołany do życia w listopadzie 2007 roku i zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sądowym. Przewodnią myślą jaka nam przyświecała przy zawiązywaniu Klubu było propagowanie wiedzy o Pierwszym Polskim Motocyklu produkowanym seryjnie w Opalenicy w latach 1929 – 1932 o nazwie „LECH”.