Wpłać datek na utrzymanie pamięci historycznej o starym cmentarzu w Zubrzycy Dolnej.

Krzyż fundacyjny gromadzki

HISTORYCZNE USTALENIA NA TEMAT CMENTARZA

Opracował mgr Michał Szymusiak

W trakcie pierwszego etapu badań historycznych, prowadzonych z inicjatywy Sołectwa Zubrzyca Dolna ustalono, że cmentarz przy dzwonnicy pełnił rolę filialnego cmentarza parafii Zubrzyca Górna i istniał przynajmniej od czasu jej powołania w 1787 roku. Jest jednak bardzo prawdopodobne, że cmentarz ten funkcjonował już wcześniej, a ustalenie przybliżonej daty jego założenia wymaga dalszej kwerendy w archiwach słowackich i węgierskich. Jest ono problematyczne ze względu na fakt, iż nie przetrwały do czasów obecnych metryki pogrzebowe parafii Orawka do której Zubrzyca Dolna należała do roku 1787.

Wbrew popularnej obecnie opinii, na cmentarzu przy dzwonnicy nie grzebano wyłącznie ofiar epidemii. Był on poświęcony i przeznaczony dla pochówków katolickich niezależnie od przyczyny śmierci – o ile nie było to samobójstwo. W wyniku okresów epidemii i głodu w wieku XIX, a także dużej śmiertelności wśród dzieci, cmentarz szybko się zapełniał i od II połowy tego stulecia mieszkańców Zubrzycy Dolnej zaczęto grzebać także na przeznaczonym dla nich cmentarzu przy kościele parafialnym w Zubrzycy Górnej. Przykładowo, tylko w roku 1847, gdy na Orawie panowała epidemia cholery i głodu, na cmentarzu przy dzwonnicy pochowano 91 osób, co w skali miejscowości było olbrzymią liczbą. W roku następnym (1849 r.) z powodu zapełnienia cmentarza pochowano na nim tylko jedną osobę. W kolejnych latach (1850 – 1857) odbyto tu 13 sporadycznych pochówków, po czym w ogóle zaprzestano grzebania tutaj zmarłych aż do roku 1898.

Ustalona dotychczas liczba pochowanych w Zubrzycy Dolnej w okresie 1787 – 1947 wynosi 1183. Trzeba jednak zastrzec, że nie wszystkich pochówków, szczególnie tych po 1898 roku, możemy być pewni. Wątpliwości wynikają z określeń stosowanych dla nazewnictwa cmentarzy w parafii Zubrzyca Górna przez poszczególnych proboszczów. Być może w rozwiązaniu tego problemu mogą pomóc starsi mieszkańcy Zubrzycy Dolnej. Najmłodsze pochówki w liczbie 15, które udało się ustalić i jest prawdopodobne, że mogły mieć miejsce na cmentarzu przy dzwonnicy przypadają na lata 1911 – 1947. Ich potwierdzenie bądź zaprzeczenie pozwoliłoby ustalić ostateczną datę zamknięcia cmentarza.

Dodatkowo pojawiają się ustne przekazy mówiące o istnieniu także innych cmentarzy zlokalizowanych w Zubrzycy Dolnej. Niestety, dotychczas nie udało się ich potwierdzić, choć udokumentowane są pojedyncze pochówki osób, którym nie przysługiwał pogrzeb katolicki. Wówczas zmarły był grzebany w obrębie roli z której pochodził. W Zubrzycy Dolnej do tej pory stwierdzono dwa takie przypadki. Niewykluczone, że jest ich więcej.

WYPŁATY

1 wypłata w roku 2022 - 251,00 zł