Krótko o projekcie

Zbieram środki na wydanie w języku angielskim i niemieckim swojej książki "Ludobójstwo Niemiec na narodzie polskim (1939–1945). Studium historycznoprawne". W poważną dyskusję o polskiej Historii chciałbym zaangażować zagraniczne środowiska naukowe, publicystów i wszystkich zainteresowanych tematem.

Ta książka to pierwsza naukowa monografia zgłębiająca historię drugiej wojny światowej i okupacji niemieckiej w Polsce z prawniczego punktu widzenia w oparciu o najnowsze ustalenia historyków (obejmuje analizę ponad 300 dokumentów prawnych i 1100 opracowań). Praca ta różni się diametralnie od dotychczasowych badań opartych w dużej części na emocjonalnych wspomnieniach polskich ofiar oraz na zapiskach często dokonywanych wiele lat po wojnie lub niekompletnych. Fakty precyzyjnie w niej prześledzone prowadzą do nieodpartych wniosków, iż zbrodnie niemieckie na Polakach nie były przypadkowe ani chaotyczne, lecz dokonano ich w sposób zaplanowany oraz kwalifikujący je do prawniczego zdefiniowania jako zbrodni ludobójstwa.

I. Idea

O tym, jak istotne jest zapobieganie okrucieństwom i wzbudzanie u niedoszłych zbrodniarzy świadomości nieuchronnej kary raz jeszcze przypomina nam konflikt rozgrywający się współcześnie tuż za wschodnią granicą Polski. Dramat i konsekwencje wojny są również doświadczeniem – odchodzącego już – pokolenia Polaków i ich bliskich.

Straty osobowe pozostają trwałym elementem pejzażu naszej pamięci zbiorowej. Tragedia narodu, społeczności lokalnych i rodzin, uzupełniając i przeplatając się ze sobą, stanowią panoramę ponurych lat wojennych. Odkrywaniem i wyjaśnianiem rzeczywistości okupacyjnej już w trakcie wojny zajęli się polscy badacze: historycy, prawnicy, socjologowie czy psycholodzy.

Ich wysiłki są kontynuowane do dzisiaj i wydaje się, że problematyka pozostaje niewyczerpana pomimo tysięcy wydanych publikacji. A może wiemy już w tej sprawie wszystko?

II. Książka

Podejmując decyzję o wyborze tematu doktoratu w 2013 r., zadałem sobie to kluczowe pytanie w odniesieniu do okupacji niemieckiej. Dowodem przeczącej odpowiedzi jest książka "Ludobójstwo Niemiec na narodzie polskim (1939–1945). Studium historycznoprawne", która – w formie rozprawy – powstała w ciągu pięciu lat, a na rynku wydawniczym ukazała się w połowie 2021 r.

Na okładce książki znalazło się zdjęcie makabrycznej konstrukcji służącej najpewniej do mielenia kości ludzkich, przy której zapozowali zacierający ślady zbrodni członkowie Sonderkommando 1005

Okazało się, że obecnie nie dysponujemy kompletnym i uwzględniającym aktualny stan badań opracowaniem naukowym problemu zbrodni okupacyjnych. Postanowiłem uzupełnić tę lukę, korzystając z perspektywy historii prawa, nie tylko ograniczając się do przedstawienia wydarzeń w ujęciu historycznym.

Zmiana punktu widzenia pozwoliła na stwierdzenie:

(1) jakie prawa posiadali niemieccy okupanci w Polsce,

(2) jak doprowadzili do ich rażącego pogwałcenia względem Polaków w latach wojny,

(3) jakie konsekwencje przewidziano na wypadek naruszeń prawa,

(4) a jakie rzeczywiście zastosowano. Nie bez znaczenia dla mojej analizy były ustalenia Rafała Lemkina, polsko-żydowskiego prawnika, „ojca” zakazu ludobójstwa.

Doktorat i licząca 520 stron książka na jego podstawie są owocem analizy:

- prawa międzynarodowego (co najmniej 90 aktów) i krajowego (ponad 200 aktów niemieckich czy blisko 50 z Wolnego Miasta Gdańska), dokumentów dyplomatycznych i organizacji, aktów jednostronnych państw i projektów umów międzynarodowych,

- co najmniej 1100 opracowań i artykułów specjalistycznych, ale też pism Lemkina,

- aktów wymiaru sprawiedliwości (Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej, Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze, amerykańskich trybunałów wojskowych, polskiego Najwyższego Trybunału Narodowego i innych),

- źródeł zawartych głównie w polskich i niemieckich zbiorach, licznych relacji świadków, doniesień prasowych.

Ogrom przebadanego materiału ilustruje jeden znamienity przykład. Dokumentacja przebiegu procesu głównych zbrodniarzy w Norymberdze (tzw. Blue Series), którą wziąłem pod uwagę, obejmuje aż 42 tomy spisane w języku angielskim, średnio po 600 stron każdy.

III. Projekt

Aktualne ustalenia historyków na temat okupacji nie zostały dotąd zebrane w jednej pracy. Popełnionych zbrodni, choć od zakończenia wojny wiemy o nich znacznie więcej, nie poddano też ponownej próbie prawniczej oceny. Prezentowana książka zmienia ten stan i wzbogaca dociekania o losy Polonii niemieckiej, gdańskiej i Polaków kresowych (po 1941 r.). Zawiera ona odpowiedź, jak doszło do jednego z największych, lecz nienazwanych ludobójstw XX wieku.

W pracy zwróciłem uwagę na korzenie zbrodni i rozwój wrogości na tle narodowościowym. Proces obejmujący planowanie, organizację i makabryczną realizacji idei niemieckiego państwa czystego rasowo dotyczył też eksterminacji Polaków. Do tej pory nie prezentowano w literaturze stanowiska podkreślającego zamierzony i celowy charakter tej zbrodni. Autorzy raczej widzieli poszczególne akty bestialstwa w oderwaniu od założonej polityki eksterminacyjnej, co było błędem.

Atutem książki jest sposób narracji i argumentacji. W oparciu o setki aktów prawnych i tysiące publikacji – w tym angielskich, amerykańskich czy niemieckich – udowodniłem konieczność, innego niż do tej pory, rozpatrywania zbrodni w całościowym ujęciu. To szczególnie istotne ustalenie dla polskiego środowiska naukowego, oddziałujące na powszechny i uproszczony sposób postrzegania okupacji, prezentowanie wydarzeń w podręcznikach szkolnych czy naszą pamięć zbiorową.

W obliczu lat zaniedbań związanych z niedoinformowaniem międzynarodowej opinii publicznej i z uwagi na rosnące zagrożenia wystąpienia kolejnych zbrodni masowych nie bez znaczenia pozostaje podjęcie akcji mającej na celu zapoznanie uczonych i publicystów z zagranicy z przypadkiem ludobójstwa dokonanego przez Niemcy na Polakach. Z jednej strony dysponujemy teraz pełniejszym obrazem okupacji, z drugiej zyskaliśmy nowe argumenty w dyskusji.

Szczera rozmowa o historii to troska o przyszłość.

Dlatego też priorytetową sprawą jest przetłumaczenie książki na język angielski i niemiecki. Tekst ten dostępny dla grona odbiorców na świecie, w formie cyfrowej i drukowanej, będzie mógł odegrać rolę w porównawczych studiach na ludobójstwem (genocide studies). Moim dodatkowym wkładem po ukazaniu się książki w językach obcych będzie inicjowanie dyskusji o zbrodniach na narodzie polskim i udział w krajowych i międzynarodowych sesjach naukowych.

Budżet projektu przedstawia się następująco:

50 tys. złotych jest potrzebne na sfinansowanie tłumaczenia specjalistycznego na jeden język i 50 tys. na przygotowanie druku konkretnej wersji i jej egzemplarzy cyfrowych. Fundusze przekraczające założenia zostaną przeznaczone na francuską i rosyjską edycję monografii. Ostatnia pozycja dotyczy możliwości rozpowszechnienia ustaleń zawartych w książce i pozwoli mi na rozwinięcie debaty. Z przetłumaczoną książką w dłoniach chciałbym odwiedzić prestiżowe ośrodki naukowe w Stanach Zjednoczonych i zachodniej Europie, ale też dalej dzielić się swoją pasją badawczą i wiedzą o okupacji podczas otwartych spotkań w Polsce.

Wspierając mój projekt, przyczyniacie się Państwo do opowiedzenia światu trudnej historii Polaków i pozwalacie zrozumieć ich rolę w czasie II wojny światowej.

Więcej o projekcie:

zyciepasja.pl/ludobojstwo

O mnie

dr Maciej Jan Mazurkiewicz

Swój warsztat prawniczy i umiejętności badawcze miałem szansę kształtować pod okiem mistrzów, zaliczanych do grona najwybitniejszych znawców historii prawa niemieckiego – prof. Stanisława Salmonowicza i prof. Danuty Janickiej. Oprócz doktoratu nauk prawnych, odebrałem wykształcenie historyka. Studiowałem na Uniwersytecie Warszawskim i toruńskim Uniwersytecie Mikołaja Kopernika.

Zajmuję się historią prawa, prawem międzynarodowym i konstytucyjnym, badaniami nad zbrodniami masowymi (genocide studies). W dziedzinie historii interesuje mnie tematyka kultury wyżywienia (food studies) i dydaktyki historii.

Jestem autorem co najmniej 20 opublikowanych tekstów naukowych, w tym monografii, opracowań, także artykułów w prestiżowych tytułach obcojęzycznych („Rechtsgeschichte”). Brałem udział w 29 konferencjach w kraju i za granicą, uczestniczyłem w 5 projektach naukowych i grantach. Władam m.in. językiem angielskim, rosyjskim i niemieckim.

Prowadzę stronę zyciepasja.pl

Więcej o mojej działalności:

LinkedIn

Academia

English below:

Briefly about the project

I am collecting funds for the publication in English and German of my book "Germany's Genocide on the Polish Nation (1939–1945). A Study on Legal History". I would like to involve foreign academic circles, journalists and all those interested in the subject in a serious discussion about Polish History.

This book is the first monograph exploring the history of the Second World War and the German occupation of Poland from the legal point of view and based on the latest findings of historians (includes an analysis of over 300 legal documents and 1100 studies). It differs significantly from the other academic studies of the subject that are based mainly on the emotional memoirs of the survivors and on the often incomplete journals written after the war. It methodically traces the evidence leading without a doubt to the grim conclusion that the German crimes against Poles were not incidental but they were pre-meditated and should be legally qualified as a crime of genocide on the population of Polish nationality.

I. Idea

The importance of preventing atrocities and making would-be criminals aware of the inevitable punishment reminds us once again the conflict taking place just beyond the eastern border of Poland. The drama and consequences of the war are also the experience of the, now passing away, generation of Poles and their relatives.

Personal losses remain a permanent element of the landscape of our collective memory. The tragedy of the nation, local communities and families, complementing and intertwining with each other, constitute a panorama of the gloomy war years. Polish researchers: historians, lawyers, sociologists and psychologists took up the task of discovering and explaining the reality of the occupation already during the war.

Their efforts are continued to this day and it seems that the issue remains inexhaustible despite of the thousands of publications. Or maybe we already know everything about it?

II. Book

In deciding to choose a doctorate topic in 2013, I asked myself this key question in relation to the German occupation. The negative answer is evidenced by the book "Germany's Genocide on the Polish Nation (1939–1945). A Study on Legal History", which – in the form of a dissertation – was written within five years, and appeared on the publishing market in mid-2021.

The cover of the book features a picture of a macabre machinery probably used to grind human bones, next to which members of the Sonderkommando 1005 who were obliterating the traces of the crime posed

It turned out that at present we do not have a complete scientific study of the problem of occupation crimes that takes into account the current state of research. I decided to fill this gap using the perspective of the history of law, not only by presenting the events from a historical perspective.

The change of point of view made it possible to state:

(1) what rights the German occupiers in Poland had,

(2) how they led to their gross violation of Poles during the war,

(3) what consequences were envisaged in the event of violations of the law,

(4) and what actually applied. Not without significance for my analysis were the findings of Rafał Lemkin, a Polish-Jewish lawyer, “founding father” of the prohibition of genocide.

The doctorate and the 520-page book on its basis are the result of the analysis:

- international (at least 90 acts) and national law (over 200 German acts and nearly 50 from the Free City of Danzig), diplomatic and organizations’ documents, unilateral acts of states and draft international agreements,

- at least 1,100 specialist studies and articles, but also Lemkin’s writings,

- acts of the administration of justice (Permanent Court of International Justice, International Military Tribunal in Nuremberg, American military tribunals, Polish Supreme National Tribunal and others),

- sources contained mainly in Polish and German collections, numerous testimonies of witnesses, press reports.

One outstanding example illustrates the enormity of the material studied. The documentation of the trial of the major war criminals in Nuremberg (the so-called Blue Series), which I took into account, includes as many as 42 volumes written in English, on average 600 pages each.

III. Project

The current findings of historians on the occupation have not yet been collected in a one piece of work. The crimes committed, although we know much more about them since the end of the war, were also not subjected to legal re-evaluation. The presented book changes this state of affairs and enriches inquiries about the description of the fate of Polish diaspora in the Third Reich, the Free City of Danzig and in the Kresy-Eastern Borderlands (after 1941). It provides an answer to how one of the greatest but unnamed genocides of the 20th century happened.

In my work, I drew attention to the roots of the crime and the development of nationalist hostility. The process involving planning, organization and the macabre implementation of the idea of ​​a racially pure German state also concerned the extermination of Poles. So far, no position emphasizing the intended and deliberate nature of this crime has been presented in the literature. The authors rather saw individual acts of bestiality in isolation from the established policy of extermination, which was a mistake.

The advantage of the book is the way of narration and argumentation. Based on hundreds of legal acts and thousands of publications – Including English, American and German – I have proved the necessity of considering the crimes as a whole in a different way than before. This is a particularly important finding for the Polish scientific community, affecting the common and simplified perception of the occupation, presenting events in school textbooks or our collective memory.

In the face of years of neglect related to the lack of information in the international public opinion and due to the growing threats of further mass crimes, it is not without significance to take action to familiarize scholars and journalists from abroad with the case of genocide committed by Germany against Poles. On the one hand, we now have a more complete picture of the occupation, on the other hand, we have gained new arguments in the discussion.

An honest debate about history is concern for the future.

Therefore, the priority is to translate the book into English and German. This text, available to a global audience in digital and printed form, could play a role in comparative genocide studies. My additional contribution after the publication of the book in foreign languages ​​will be the initiation of discussions about the crimes against the Polish nation and participation in national and international scientific sessions.

The budget of the project is as follows:

50 thousand Polish zlotys (12 thousand US dollars/Euro) is needed to finance specialist translation into one language and 50 thousand to prepare the print of a specific version and its digital copies. Funds exceeding the assumptions will be allocated to the French and Russian editions of the monograph. The last item deals with the possibility of disseminating the findings contained in the book and will allow me to develop the debate. With the translated book in my hands, I would like to visit prestigious research centers in the United States and Western Europe, but also continue to share my research passion and knowledge about the occupation during open meetings in Poland.

By supporting my project, you contribute to telling the world the difficult history of Poles and make it possible to understand their role during the World War II.

More about the project:

zyciepasja.pl/genocide

About me

dr Maciej Jan Mazurkiewicz

I had a chance to shape my legal workshop and research skills under the watchful eye of my masters, one of the most outstanding experts in the history of German law - prof. Stanisław Salmonowicz and prof. Danuta Janicka. In addition to my PhD in law, I was educated as a historian. I studied at the University of Warsaw and the Nicolaus Copernicus University in Toruń.

I deal with the history of law, international and constitutional law, and genocide studies. In the field of history, I am interested in the subject of food studies and history didactics.

I am the author of at least 20 published scientific texts, including monographs, studies, and articles in prestigious foreign-language titles (“Rechtsgeschichte”). I have participated in 29 conferences in Poland and abroad, participated in 5 research projects and grants. I have a command, among others of English, Russian and German.

I run the website zyciepasja.pl/en

More about my activities:

Linkedin

Academia