[ENGLISH VERSION BELOW]

Szanowni Państwo, 

      W lutym 2022 r. miał premierę nasz pierwszy film, w którym w ciągu 55 minut opowiadamy niespełna stuletnią historię społeczności żydowskiej Sosnowca. Ponieważ 55 minut to za mało, by wyczerpać temat, postanowiliśmy zrealizować drugi film, w którym skupimy się wyłącznie na dziejach Żydów z Sosnowca w trakcie II wojny światowej. Film obejmuje okres od egzekucji w marcu 1942 r. do ostatniego transportu z getta na Środuli do Auschwitz-Birkenau w styczniu 1944 r. W filmie wystąpią ostatni żyjący świadkowie tych wydarzeń.

Do współpracy zaprosiliśmy też aktorów, którzy odtworzą dialogi inspirowane książką "Płowa Bestia" Pawła Wiedermana. Dzięki tej parateatralnej formie widzowie powinni lepiej zrozumieć mechanizmy Holokaustu - największej zbrodni, jaką człowiek wyrządził drugiemu człowiekowi w XX w. Film jest częściowo finansowany przez Urząd Miejski w Sosnowcu, potrzebujemy jednak wsparcia, aby zrealizować cały nasz plan. Dlatego chcemy prosić Was o pomoc. Liczy się każda złotówka!

Co oprócz gotowego filmu chcemy dać Wam w zamian za pomoc?

Po pierwsze: na kanale YouTube projektu Historia Zapomniana pojawi się seria mini-wykładów o historii getta w Sosnowcu-Środuli autorstwa Tomka Grząślewicza.

Kliknij i obejrzyj odc. 1 - "Przesiedlenie"

Kliknij i obejrzyj odc.2 - "Judenrat"

Po drugie: każdy darczyńca zostanie wymieniony na liście z podziękowaniami z imienia i nazwiska lub w innej formie wedle życzenia.

Po trzecie: każdy darczyńca otrzyma ekskluzywny, przedpremierowy dostęp do gotowego filmu na kanale YouTube.

Tomek Grząślewicz

Tłumacz, dziennikarz i regionalista z Zagłębia Dąbrowskiego. Od kilku lat szczególnie interesuje się historią sosnowieckich Żydów. Jest redaktorem naczelnym „Przewodnika po żydowskim dziedzictwie Sosnowca” grupy I Like Zagłębie (Urząd Miejski w Sosnowcu, 2021). Współpracuje też z Fundacją Brama Cukermana. W ramach cyklu “Śladem zagłębiowskich Żydów” w 2023 r. przeprowadził trzy wykłady dotyczące getta w Sosnowcu-Środuli. Dostał wiele pytań o transmisje z tych wydarzeń. W odpowiedzi na tak duże zainteresowanie tym tematem wspólnie z Bartkiem Bednarczukiem, twórcą kanału Historia zapomniana podjął decyzję o nagraniu treści prezentowanych na wykładach w formie wieloodcinkowego serialu pt. „Środula’43”. Tomek jest również głównym przewodnikiem w filmie, nad którym aktualnie pracujemy.

Co to jest Historia Zapomniana?  

Historia Zapomniana to grupa filmowa tworząca dokumentalne filmy historyczne. To również kanał historyczny w serwisie YouTube, w którym znajdą Państwo informacje o wydarzeniach z przeszłości miast obecnie znajdujących się w granicach województwa śląskiego. To miejsce, w którym do głosu dochodzą pasjonaci, na co dzień dbający o często pomijaną historię lokalną. W naszych filmach wypowiadają się specjaliści z zakresu historii, historii sztuki, czy innych pokrewnych i ważnych dziedzin, nierozerwalnie związanych z analizowaniem przeszłości miast naszego regionu.

Kalendarium i linki do filmów:

2 kwietnia 2023 r. ukazał się nasz najnowszy pt. „Stacja. Z Mysłowic do Ameryki”, pierwszy który udało nam się zrealizować w jakości 4K. Film opowiada o największej niegdyś stacji emigracyjnej w Europie, która znajdowała się w Mysłowicach, a której działalność związana była również z handlem ludźmi. Kliknij i obejrzyj film!

W marcu 2023 r. w sieci ukazał się film pt. „Niemy szept. Historia żydowskiej społeczności Dąbrowy Górniczej”. Zawiera m.in. relacje dwóch naocznych świadków wydarzeń z II wojny światowej - Samuela Judkiewicza i Hany Szancer-Kantor, która zmarła tuż przed premierą filmu. Kliknij i obejrzyj film!

We wrześniu 2022 r. miała miejsce premiera naszego trzeciego filmu pt. „Krzyk i Kolce Róż - Aparat Represji w Mysłowicach w latach 1939 - 1945 i 1945 - 1946”, opowiadającego historię obozu Rosengarten i ofiar, które straciły życie w tym miejscu. Co ciekawe, w filmie można zobaczyć rekonstrukcję 3D obozu, która powstała na bazie makiety znajdującej się w Muzeum Miasta Mysłowice. W filmie występują też świadkowie, którzy jako dzieci np. w wyniku akcji Oderberg trafili do Rosengarten. Kliknij i obejrzyj film!

W maju 2022 r. wypuściliśmy do sieci naszą drugą produkcję pt. „Kirkut na Kierkowie - Rzecz o Żydach żareckich” dotyczącą wielopokoleniowej społeczności żydowskiej w małej miejscowości Żarki w woj. Śląskim. Głównymi „przewodnikami” w filmie są Wojciech Mszyca oraz jego asystent Piotr Zamorski, których wiedza na temat Żydów z Żarek jest dużo większa niż niejednego znanego nam historyka. W filmie szczegółowo analizujemy kulturę grzebalną, dawne miejsca kultu, czy codzienne życie  żydowskiej społeczności w Żarkach. Film powstał z naszych własnych, prywatnych środków. Kliknij i obejrzyj film!

W lutym 2022 r. po prawie dwóch latach ciężkiej pracy, udało nam się zrealizować nasz pierwszy film pt. „(Nie)Zapomniani - historia sosnowieckiej społeczności żydowskiej”. Dzięki współpracy z takimi osobami jak Jeffrey Cymbler, czy Tomek Grząślewicz, udało nam się dotrzeć do świadków tragicznych wydarzeń w Sosnowcu w trakcie II wojny światowej. Kliknij i obejrzyj film!

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Production of film about the tragic fate of the Jewish community of Sosnowiec

Ladies and Gentlemen, 

  Our first film had its premiere in February 2022. Its running time was 55 minutes, and we used it to tell the less than 100 years of the history of the Jewish community of Sosnowiec. Since 55 minutes is not enough to cover the whole subject, we decided to make another film where we focus solely on the history of Sosnowiec Jews during WWII. The film covers the period from the executions in March 1942 until the last transport from the Środula ghetto to Auschwitz-Birkenau in January 1944. It will feature some of the last living witnesses of those events.

We also invited actors who will perform dialogues inspired by Paweł Wiederman’s book “Płowa bestia” (The Blonde Beast). Thanks to this paratheatrical form, the viewers should understand better the mechanism of Holocaust - the biggest crime committed by humans against other humans in the 20th century. The film is partly funded by the City Hall in Sosnowiec, but we need support to carry out our whole plan. This is why we are asking for your help. Every single penny matters!

Apart from the finished film, what else do we want to give you in return?

Firstly, a series of mini lecture about the history of the ghetto in Sosnowiec-Środula by Tomek Grząślewicz on Historia Zapomniana YouTube channel.

Click and watch episode 1 - "Resettlement"

https://www.youtube.com/watch?v=sFaohU4k_Ks&feature=share&fbclid=IwAR0Jtqh3qgpeVbV43vcymMc9qaZ3jtYPFSk5BObtnCmQuH-yr2WL6buKhK4

Secondly, every donor will be listed in credits by first name and surname or however they want.

Thirdly, every donor will receive exclusive access to the preview of the film on YouTube.

Tomek Grząślewicz

Translator, journalist and regionalist from Zagłębie Dąbrowskie. His particular interest in the recent years is the history of Sosnowiec Jews. He was the editor-in-chief of “A Guidebook to the Jewish History in Sosnowiec” by I Like Zagłębie (published by the City Hall in Sosnowiec, 2021). He also collaborates with Fundacja Brama Cukermana. In 2023, he gave three lectures on the ghetto in Sosnowiec-Środula as part of the programme called “Śladem zagłębiowskich Żydów” (On the Trail of Zagłębie Jews). He received many requests and questions about broadcasts of these events. In response to such huge interest in this subject, together with Bartek Bednarczuk, founder of Historia Zapomniana (Forgotten History) channel, he decided to record the content presented during the lectures as a multi-episode series entitled “Środula’43”. Tomek is also the main guide in the film that we are currently working on.

What is Historia Zapomniana?

Historia Zapomniana is a film group making documentary historical films. It is also the name of a historical channel on YouTube, where you can find information about events from the past of the cities currently located within the Silesian Voivodeship. It is the place where the local enthusiasts, taking care of frequently ignored local history on a daily basis, are given an opportunity to speak out. Our films feature historians, art historians and specialists in other related and important fields, inseparably linked with analysing the past of the cities in our region.

Schedule and links to the films:

2 April 2023 - „Stacja. Z Mysłowic do Ameryki” (Station. From Mysłowice to America), our first film in 4K quality. The film tells the story of the once biggest emigration stations in Europe, which was located in Mysłowice, whose past also included human trafficking. Click and watch the film!

March 2023 - „Niemy szept. Historia żydowskiej społeczności Dąbrowy Górniczej” (Silent Whisper. The history of the Jewish Community in Dąbrowa Gónicza) was released online. The film contains testimonies of two eyewitnesses from the Second World War: Samuel Judkiewicz and Hana Szancer-Kantor, who died right before the film premiere. Click and watch the film!

September 2022 - „Krzyk i Kolce Róż - Aparat Represji w Mysłowicach w latach 1939 - 1945 i 1945 - 1946” (The Scream and the Rose Thorns - Repression System in Mysłowice in 1939 - 1945 and 1945 - 1946), which tells the history of the Rosengarten camp and the victims who died in this place. Interestingly, the film shows a 3D reconstruction of the camp, which was created based on the model from the Museum of the City of Mysłowice. The film features eyewitnesses who were sent to Rosengarten in consequence of the Oderberg action. Click and watch the film!

May 2022 - „Kirkut na Kierkowie - Rzecz o Żydach żareckich” (The Jewish Cemetery in Kierków - A Tale of the Jews from Żarki) about the multi-generational Jewish community in the small town of Żarki in the Silesian Voivodeship had its online premiere. The main „guides” in the film are Wojciech Mszyca and his assistant Piotr Zamorski, whose knowledge about the Jews from Żarki is much bigger that that of many historians. In the film, we analyse in detail the burial culture, former places of worhsip and every life of the Jewish community in Żarki. The film was made with our own private funds. Click and watch the film!

February 2022 - after almost two years of hard work, we managed to make our first film entitled „(Nie)Zapomniani - historia sosnowieckiej społeczności żydowskiej” ((Un)forgotten - the History of the Jewish Community in Sosnowiec). Thanks to cooperation with such individuals as Jeffrey Cymbler and Tomek Grząślewicz, we managed to contact the eyewitnesses of the tragic events in Sosnowiec during WWII. Click and watch the film!