Zbiórka ma na celu przywrócenie do eksploatacji zabytkowego parowozu Px48-1920, który stacjonuje na Średzkiej Kolei Powiatowej. Prowadzona jest przez Towarzystwo Przyjaciół Kolejki Średzkiej "Bana", które to jest organizacją pozarządową zarządzającą zabytkową koleją wąskotorową w Środzie Wlkp.

Px48-1920

Wyprodukowany w 1955 roku w fabryce "Fablok" w Chrzanowie, przedstawiciel najbardziej popularnej serii parowozów wąskotorowych w Polsce. Do 2001 obsługiwał ruch planowy na linii wąskotorowej Środa Wlkp. Miasto - Zaniemyśl. Przez 17 lat stał w parowozowni w Środzie Wlkp. W 2018 roku członkowie Towarzystwa Przyjaciół Kolejki Średzkiej "Bana" zainicjowali proces przywrócenia parowozu do ruchu.

Rozpoczęcie naprawy

Pierwsze kroki rozpoczęły się w maju 2018 roku. Zdemontowany został cały osprzęt kotła wraz z otulinami a także budka maszynisty. Następną czynnością było zdjęcie kotła z ostoi przy pomocy dźwigu drogowego

Skomplikowana naprawa kotła parowozu

Kocioł parowozowy jako urządzenie ciśnieniowe, podlega dozorowi technicznemu. Dlatego zgodnie z wymogami zarejestrowaliśmy kocioł w dozorze, a także podjęliśmy działania celem oceny jego stanu i rozpoczęcia prac naprawczych. Został zdemontowany przegrzewacz , a także wypalone rury kotłowe. Następnie kocioł został wypiaskowany od zewnątrz i od wewnątrz.

Dalszy proces naprawy i komplikacje

W dalszym etapie przeszliśmy do demontażu elementów przeniesienia napędu tj. wiązarów i korbowodów, a także wyosiowania parowozu. Dziś już wiemy, iż etap ten będzie bardzo pracochłonny i kosztowny. Intensywna eksploatacja parowozu przyczyniła się do tego, iż elementy jezdne są granicznie zużyte.

Zdemontowane zestawy kołowe.

Zdemontowane wiązary i korbowody.

Na co zamierzamy wydać środki?

Aby dokończyć naprawę będziemy musieli zamówić nowe obręcze kół parowozu a także czopy napędne. Wiąże się to z kwotą około 50 000 zł, a jako organizacja pozarządowa nie posiadamy obecnie takich środków. W związku z tym zwracamy się do Państwa o wsparcie.

Na dzień dzisiejszy budżet państwa ponosi znaczne wydatki na zabytki, jednak są to głównie zabytki architektury (kościoły, zamki, pałace itp.). W przeciwieństwie do większości państw zachodnich, Polska nie posiada mechanizmu wsparcia systemowego dla zabytków techniki (parowozów, kolei wąskotorowych itp.). Organizacje prowadzące tego typu działalność są zdane jedynie na łaskę samorządów w postaci bardzo ograniczonych środków i własną inwencję w postaci innych źródeł pozyskiwania środków.

W przypadku chęci wsparcia przelewem bezpośrednim, podajemy numer konta:

Towarzystwo Przyjaciół Kolejki Średzkiej "Bana" ul. Dworcowa 3, 63-000 Środa Wlkp.

Bank Santander 20 1090 1418 0000 0001 1872 3283

Dotychczasowa działalność:

Towarzystwo Przyjaciół Kolejki Średzkiej "Bana" zostało założone w 2007 roku. Od 2015 roku prowadzi ruch pociągów na linii kolejowej wąskotorowej Środa Miasto - Zaniemyśl. Od początku funkcjonowania jako cel obraliśmy sobie utrzymanie trakcji parowej. Założenie to realizujemy gdyż w 2017 ukończyliśmy naprawę pierwszego parowozu Px48-1756, który to jest obecnie podstawowym pojazdem przez nas eksploatowanym. Ponadto staramy się szkolić młodych pracowników w zakresie obsługi, utrzymania i napraw parowozów.

Dodatkowo należy wspomnieć, że aby móc utrzymać parowóz w stanie czynnym konieczne jest wykonywanie kompleksowych napraw kotła oraz regeneracji układu napędowego w cyklu 6-letnim. Naprawa drugiego parowozu pozwoli nam zachować ciągłość ruchu parowozów na Średzkiej Kolei Powiatowej i jest ona niezbędna aby móc przeprowadzać niezbędne (i niestety czasochłonne) naprawy zgodnie z zasadami sztuki bez rezygnowania z pokazywania „gorącego” parowozu kolejnym pokoleniom

Film przedstawia naprawiony przez nas parowóz Px48-1756 z pociągiem turystycznym.

Zapraszamy do kontaktu!

Towarzystwo Przyjaciół Kolejki Średzkiej "Bana"

ul.Dworcowa 3

63-000 Środa Wlkp.

Średzka Kolej Powiatowa

ul. Niedziałkowskiego 25

63-000 Środa Wlkp.

e-mail: [email protected]

http://www.sredzkakolejpowiatowa.pl

English below:

Px48-1920 Steam Engine Manufactured in 1955 in Polish factory ‘FABLOK’ in Chrzanów narrow gauge steam locomotive Px48-1920 like its sister locomotives from class Px48 was an element of a narrow-gauge railways modernization program of a Polish State Railways. During its career it hauled freight and passengers on a few lines in eastern Poland and later in the west part of a country. It remained in service until 2001 on the Środa Wielkopolska to Zaniemyśl line, which was the last narrow gauge railway in the country with a daily steam operation. In May 2018, after almost 17 years of waiting, members of Society of friends of Środa Railway began the overhaul, which main goal is to bring ‘the 1920’ back to live on the line to Zaniemyśl, which today is a heritage railway.

Px48- 1920 in 1997

Px48-1920 in 1997

The overhaul

In May 2018 all the boiler equipment, piping, jacketing, pneumatic installation and driver’s cab were disassembled to enable to disconnect the boiler from the bogey. Soon, with help of a crane boiler has been separated to make its extensive repair possible, according to the Transport Technical Supervision Office requirements. The superheater and flues were removed.

Later we disassembled all the bogey elements like rods, brake system etc. to make possible removing of wheelsets. Unluckily, it turned out, that many elements of the bogey are practically entirely worn-out.

What is the goal?

To make locomotive operational absolutely necessary is to replace steel tires and bearing journals of the all eight wheels of the loco and another eight of the tender. These elements have to be individually manufactured which causes significant costs. Production and changing of these elements will involve about 50 000 PLN (about 15 000 USD). Our Society as a non-profit organization doesn’t have such a funds. Also local authorities cannot afford to fund this task.

Now in Poland the Government and the EU donates different monuments, but mostly they are buildings like churches, palaces, castles etc. Pieces of a technical heritage are almost completely ignored. Organizations who are trying to save parts of our technical history are practically left on the good will of local authorities and their own ingenuity.

About us

Society of Friends of Środa Railway ‘Bana’ has been founded in 2007, and since beginning our main goal was to help to preserve railway heritage. Local authorities of Środa Wielkopolska District entrusted us in autumn 2015 a maintenance and operation of their 14 km (9 miles) long narrow gauge heritage railway known as a Środa District Railway. During one year we managed to restore regular service in summer weekends with a diesel locomotive after an almost two-year long brake. We also decided to repair one of two steam engines owned by the Railway – Px48-1756, which overhaul was finished in September 2017 with financial support of Środa Wlkp. District. Since then, most of the trains on our Railway are hauled by a steam locomotive. Now we decided to begin an extensive overhaul of an its sister-loco: Px48-1920, which is necessary to keep the steam alive in longer period of time. In Poland steam locos’ boilers must be inspected every six years, which is connected with regenerating of a bogey and its mechanisms. Our operational loco in 2023 will have to be put out from the service and be as extensively repaired as we the one we intend to do with loco number 1920. We want to run a steam trains every year, so repairing the second loco is a necessity. What’s more, new tires and bearing journals will probably serve for next 30 years or even longer. It makes this event an real investment in the future of Środa District Railway.

Our first Px48 steam engine no.1756

Contact us

Towarzystwo Przyjaciół Kolejki Średzkiej "Bana"

(EN: Society of friends of Środa Railway)

Address of Society: Dworcowa 3, 63-000 Środa Wlkp.

email: [email protected]

Środa District Railway

Środa Wielkopolska station: ul.Niedziałkowskiego 25, 63-000 Środa Wlkp

Our website: http://www.sredzkakolejpowiatowa.pl