Dokument pt. "Przypadek Jerzego K." to film o trudnych relacjach polsko-żydowskich, małej wsi Dąbrowa Rzeczycka, książce "Malowany ptak" Jerzego Kosińskiego, (pierwsza duża mistyfikacji Holokaustu – wydana w milionowych nakładach) i rodzinie Andrzeja Warchoła, człowieka, który pomógł przetrwać czas okupacji niemieckiej rodzinie państwa Kosińskich.

Po wkroczeniu Armii Czerwonej Andrzej Warchoł trafia do aresztu śledczego na 2 lata, proces kończy się uniewinnieniem i oczyszczeniem z zarzutów. Los sołtysów z okolicznych wiosek, oskarżanych o współpracę z Niemcami jest jeszcze gorszy, trafiają oni na Syberię, nigdy nie wracają do Polski i rodzinnych domów. Kto donosił i współpracował z NKWD?

Fot. Andrzej Warchoł (rodzinne pamiątki Krzysztofa Wołoszyna © )

Kto ostrzegł rodzinę Kosińskich przed wyrokiem wydanym przez AK? Pośpieszna ucieczka Kosińskich z Dąbrowy Rzeczyckiej i wiele innych niepublikowanych materiałów, które dotyczą okresu 1942-46. Te i inne pytania nie zostaną bez odpowiedzi w moim filmie.

Głównym bohaterem i narratorem filmu jest wnuk Andrzeja Warchoła pan Krzysztof Wołoszyn, który opowie historie swojego dziadka oraz wsi, która do dzisiaj nosi piętno książki " Malowany Ptak" a jej mieszkańcy nie mogą się pogodzić że tak niesprawiedliwie zostali potraktowani przez autora książki, nie mówiąc już o tym że nie padło nigdy słowo dziękuję.

Fragment programu " Polacy na ratunek Żydom " reż. Jaro Mazur

Kiedy byłem pierwszy raz w Dąbrowie Rzeczyckiej w 1994 po kilku rozmowach z mieszkańcami wioski bez trudu odnalazłem pierwowzory postaci książki Jerzego Kosińskiego, jeszcze do tego wątku wrócę bo będzie on stanowił istotna część filmu.

W Dąbrowie Rzeczyckiej w 1994 r. zrealizowałem zdjęcia do filmu dokumentalnego pt."Malowany chłopiec".

"Malowany chłopiec" - Mazur Film© - 1995

Udało się wtedy zarejestrować obszerny materiał i relacje bezpośrednich świadków wydarzeń z okresu II wojny światowej. Materiały te nigdy nie były publikowane.

Ta historia, z pozoru jedna z tysięcy, jakie zdarzyły się na polskich wsiach podczas wojny ma powojenny ciąg dalszy i wiąże się z postacią pisarza Jerzego Kosińskiego i jego książką pt.”Malowany ptak”. Kontrowersyjna książka, wzbudzająca wiele emocji, w opinii wielu światowej sławy ekspertów Shoah jest wyjątkowo szkodliwa z punktu widzenia historii II wojny światowej i zagadnień związanych z Holokaustem. Są też zwolennicy tej książki uważający ją za wielkie dzieło literatury drugiej połowy XX wieku, które na trwałe wpisało się w kanon literatury Holokaustu.

Elie Wiesel, The New York Times Book Review -1965

„Jedna z najlepszych. Napisana z głęboką szczerością i wrażliwością. Ta przejmująca relacja świadka, wykracza poza ramy spowiedzi, osiąga we fragmentach zapadającą w pamięć, niepokojącą jakość i tworzy quasi-surrealistyczną opowieść. … To przykład oryginalnej, ujmującej i wnikliwej …”.

prof.Norman Finkelstein – amerykański historyk i politolog specjalizujący się w dziedzinie Holokaustu (fragment książki Przedsiębiorstwo Holokaust - 2001)

„Pierwszą główną mistyfikacją Holokaustu był „Malowany ptak” autorstwa polskiego emigranta Jerzego Kosińskiego. „Malowany ptak” stał się podstawowym tekstem literatury Holokaustu. Był bestsellerem, obsypano go nagrodami, przetłumaczono na wiele języków oraz wprowadzono na listę obowiązkowych lektur w szkołach średnich i wyższych.

Drodzy Państwo,

Licząc na Państwa życzliwość, z nadzieją, że uda mi się dokończyć film dokumentalny pt. „Przypadek Jerzego K.” (film jest w trakcie realizacji), zwracam się z prośbą o wsparcie mojego projektu, który opowie historię rodziny Marii i Andrzeja Warchołów, mieszkańców wsi Dąbrowa Rzeczycka na Podkarpaciu. W moim głębokim przekonaniu, w imię przyzwoitości rodzaju ludzkiego powinien powstać film o tych dzielnych, zwykłych ludziach z Dąbrowy Rzeczyckiej, którzy w ciężkich czasach okupacji niemieckiej pomagali też prześladowanym Żydom.

Podczas II wojny światowej w małej wiosce w południowo-wschodniej części Polski, w okolicach Sandomierza - Dąbrowie Rzeczyckiej, rodzina Kosińskich,(przed wojną Lewinkopf ) Żydów z Łodzi, przeżyła czas okupacji hitlerowskiej (1942-44).

Jerzy Kosiński jeden z członków tej rodziny, wtedy sześcioletni chłopiec, po wojnie kończy studia socjologiczne w Polsce, a w roku 1957 emigruje do USA. Socjolog i pisarz, bardzo ambitny i inteligentny człowiek, robi wielką karierę w Stanach Zjednoczonych i staje się ikoną pisarstwa na rynku amerykańskim. Drogę do wielkiej sławy i pieniędzy otwiera mu książka pt. „Malowany ptak”, która ukazała się w USA w 1965 r. (w Polsce została wydana w 1989 r.). Bardzo dobre recenzje na łamach gazety New York Times i osobiste zaangażowanie Elie Wiesela otwierają tej książce drogę na szczyt wydawniczych bestsellerów.

Cel numer jeden.

Transfer materiałów archiwalnych nakręconych w 1994 r. Materiały archiwalne dotyczą mieszkańców wsi Dąbrowa Rzeczycka, bezpośrednich świadków wydarzeń z 1942-44 r.

Materiały były realizowane w technice 16 mm, na taśmie światłoczułej, dźwięk na taśmach magnetycznych. Podczas tych zdjęć w 1994 r. udało mi się zarejestrować obszerny materiał i wywiady z ludźmi, którzy bezpośrednio pamiętali tamte wydarzenia. Są one cennym materiałem i będą stanowić część mojego filmu.

Szanowni Państwo,

Poniżej publikuję wykaz zrealizowanych zdjęć, co stanowi ok - 45% zaplanowanych zdjęć.

 Dąbrowa Rzeczycka i okolice - wywiady i rozmowy z rodzinami Państwa Wołoszynów i Warchołów.

Sandomierz - Archiwum Państwowe, Oddział w Sandomierzu.

IPN Lublin - akta sprawy dotyczące procesu Andrzeja Warchoła.

Praga - spotkanie i wywiad z reżyserem filmu fabularnego pt."Malowany ptak" Václavem Marhoulem.

Wenecja - Międzynarodowy Festiwal Filmowy. Uroczysta premiera filmu fabularnego pt.”Malowany ptak”.

Warszawski Międzynarodowy Festiwal Filmowy, gdzie główny bohater filmu pan Krzysztof Wołoszyn spotkał się z reżyserem filmu „ Malowany Ptak ” i aktywnie uczestniczył w dyskusji Q&A po projekcji filmu.

Ksiądz Eugeniusz Okoń.

Niepublikowane materiały archiwalne - wywiad z Jerzym Kosińskim

Film jest w trakcie realizacji. Ukończyłem około 45 % zdjęć.

Były to tzw. zdjęcia uciekające, czyli takie, których nie udałoby się już powtórzyć.

Teraz najważniejszym celem jest przegranie materiałów archiwalnych, które nakręciłem w 1994 roku we wsi Dąbrowa Rzeczycka oraz ich opracowanie.