Projekt

Pomysł na rozpoczęcie badań archeologicznych przez Towarzystwo narodził się w naszych głowach w roku 2018. Na terenie miasta Pabianic i w najbliższej okolicy szukaliśmy stanowiska, które jest zagrożone zniszczeniem, a jednocześnie rokuje na pozyskanie ciekawych informacji. Rozpatrywaliśmy kilka miejsc, parę razy sprawdziliśmy sytuację w terenie, w końcu zdecydowaliśmy się na rejon w północnej części obecnych Pabianic, niedawno jeszcze wsi Rypułtowice, gdzie w kolejnych badaniach AZP rejestrowano znaczne ilości materiału na powierzchni ziemi.

Przez rok trwały przygotowania do rozpoczęcia działań …a pracy było dość dużo. Pierwszy krok to kwerenda w dostępnych źródłach i opracowanie planu badań terenowych. Podczas zbierania informacji związanych z tym miejscem okazało się, że stała tu stara wieś Rypułtowice. Odnalezione plany i mapy – głównie mapy dóbr kapituły krakowskiej geometry Wincentego Odrowąża Pieniążka z 1796 r. – posłużyły do wykonania analizy GIS. Osiemnastowieczną mapę nanieśliśmy na obecną ortofotomapę. Badanie to potwierdziło nasze przypuszczenia: na działce, na której odnaleźliśmy liczne zabytki ruchome stały dwa domy starej wsi.

Ważnym elementem przygotowań było znalezienie partnerów badań. Od samego początku ściśle współpracowaliśmy w tej sprawie z Działem Archeologicznym Muzeum Miasta Pabianic, szybko także porozumieliśmy się z pabianicką firmą geodezyjną GeoStar. W tym zespole działamy do dziś. Czasami wspierająnas także inne instytucje i osoby, np. druhowie z OSP Pabianice czy Przychodnia Weterynaryjna Paweł Szymański.

Badania archeologiczne zaplanowaliśmy na przełom sierpnia i września 2019 r. Całe Towarzystwo Miłośników Dziejów Pabianic z niecierpliwością oczekiwało dnia, w którym – po uzyskaniu niezbędnych zezwoleń – rozpoczniemy prace terenowe. Ten dzień nastąpił 26 sierpnia 2019 roku.

W pierwszej kolejności podjęliśmy tak zwane badania powierzchniowe polegające na dokładnym, systematycznym i udokumentowanym zebraniu rozmaitych ułamków leżących na powierzchni pola.

Podczas powierzchniówki zarejestrowaliśmy ponad 5 tysięcy fragmentów – głównie naczyń glinianych.

Następnie w wyznaczonych wykopach zaczęliśmy odsłaniać ślady starej wsi zachowane w ziemi.

Znaleźliśmy relikty budynku mieszkalnego. Po przebadaniu jednej ze ścian i odkryciu licznych dołków po słupach można przypuszczać, że chata zbudowana była w technice sumikowo-łątkowej: między pionowo wbite słupy układano poziomo, odpowiednio zaciosane, bale.

W środku chaty stał piec (zachowały się resztki komina), a dach pokryty był glinianymi dachówkami. Wokół domu pochowanych było kilka zwierząt.

Badania archeologiczne trwały tydzień i przyniosły dodatkową liczbę ok. 6 tysięcy zabytków ruchomych: ceramiki, kości, metali, szkła - przede wszystkim z okresu nowożytnego, czyli z XVI – XVIII wieku.

Wsparcie

W roku 2020 chcielibyśmy przedstawić Wam wyniki badań z pierwszego sezonu w postaci wystawy, którą planujemy zaprezentować latem, a także kontynuować badania terenowe w drugiej połowie września lub w październiku. Właśnie dlatego pragniemy prosić Was o wsparcie tego projektu.

Wystawę merytorycznie mamy opracowaną, jednak druk przygotowanych plansz i materiałów promocyjnych to dość duży koszt w granicach 2500 zł. Poniżej przykład jak może wyglądać ekspozycja.

Konserwację zabytków metalowych muszą przeprowadzić wyspecjalizowane jednostki, w naszym przypadku będzie to Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego. Koszt konserwacji jednego przedmiotu nie jest wysoki, jednak liczba zabytków do konserwacji jest spora (co najmniej 70 szt.), więc i kwota jest znaczna i wynosi ok. 2500 zł.

Podczas kolejnego sezonu badań potrzebujemy również funduszy na prowadzenie prac wykopaliskowych. Największą pozycję budżetu stanowią pracownicy fizyczni, poza tym do zasypania wyeksplorowanych wykopów trzeba będzie wynająć koparkę, pewnych nakładów wymaga także dokumentacja badań. Dużą część prac wykonujemy dzięki zaangażowaniu członków Towarzystwa oraz naszych partnerów – Muzeum Miasta Pabianic i GeoStar – ale nie wszystko damy radę zrealizować własnymi siłami. Koszt prac terenowych na bieżący rok oceniamy na 2500 zł. Planujemy w tym sezonie dokończyć eksplorację namierzonej chaty, żeby poznać jak mieszkali rypułtowiczanie przed kilkuset laty.

Łączny koszt działań, które chcemy podjąć w roku 2020 wynosi 7.500 zł. Jeśli damy radę, z Waszą pomocą, zebrać taką sumę będzie możliwe pokazanie Wam wystawy o dotychczasowych wynikach badań oraz przebadanie kolejnej części wsi. Bardzo chcielibyśmy razem z Wami tego dokonać! :)