Kilkuosobowa reprezentacja 4 Łańcuckiej Drużyny Harcerzy “Karacena” im. 10 Pułku Strzelców Konnych wyrusza do Francji aby wziąć udział w uroczystościach z okazji 80 rocznicy bitwy pod Falaise, w której walczyła 1 Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka i wchodzący w jej skład 10 Pułk Strzelców Konnych. Harcerze z Łańcuta oddadzą cześć swojemu wyjątkowemu patronowi, reprezentując równocześnie swój powiat, miasto, oraz Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej.

Środki zebrane w ramach tej zrzutki zostaną przekazane jako darowizna do budżetu wyjazdu

Drużyna i tło historyczne wyjazdu

4 ŁDH “Karacena" obchodziła jesienią ubiegłego roku piętnastolecie swojego istnienia, a obecnie skupia w swoich szeregach około 30 harcerzy z Łańcuta i okolic. Drużyna należy do Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej - młodzieżowej organizacji non profit i drugiej co do wielkości organizacji harcerskiej w Polsce, liczącej ponad 21 tysięcy członków w całym kraju. Harcerze drużyny spotykają się, uczą i zdobywają nowe umiejętności podczas cotygodniowych zbiórek poszczególnych zastępów, a także na biwakach i wyjazdach, organizowanych przez będących wolontariuszami instruktorów. Druhowie z Karaceny co roku pojawiają się na uroczystościach patriotycznych w swoim mieście - w święto niepodległości, święto konstytucji 3 maja i święto 10 Pułku Strzelców Konnych. Obrzędowość i zwyczaje drużyny są ściśle związane z wyjątkowym patronem jednostki. Każdy z czterech zastępów harcerzy w drużynie ma przypisany jeden z historycznych szwadronów 10 PSK, a ich członkowie noszą na mundurach małe proporczyki w odpowiadających szwadronom barwach. Specjalną formą wyróżnienia druhów, którzy spędzili w “Karacenie" wiele lat i wnieśli duży wkład w prace programowe i metodyczne drużyny, jest nadanie czarnego naramiennika - wzorowanego na tych, które nosili żołnierze 10 Pułku i Czarnej Brygady dowodzonej przez Stanisława Maczka.

Fot. Harcerze "Karaceny" na obozie letnim w Nowej Wsi k. Kolbuszowej, lipiec 2024

Patron drużyny - 10 Pułk Strzelców Konnych był jednostką kawalerii Wojska Polskiego, która przed 1939 rokiem stacjonowała w Łańcucie. Pułk ten wchodził od 1938 roku w skład 10 Brygady Kawalerii dowodzonej przez płk. Stanisława Maczka i razem z jej pozostałymi jednostkami walczył w obronie kraju w 1939 roku. 10 PSK razem z 24 Pułkiem Ułanów jako jedyny ocalił swój przedwojenny sztandar po klęsce kampanii polskiej. Pułk wraz z resztą sił Brygady przedostał się do Francji, gdzie walczył w 1940 roku, a następnie do Szkocji, gdzie został włączony do nowo sformowanej 1 Dywizji Pancernej gen. Maczka. Dziesiątaków przeorganizowano na pancerny pułk rozpoznawczy - ofensywną "szpicę" dywizji - i wyposażono w szybkie czołgi "Cromwell".

Fot. - Żołnierze pułku przy niemieckim czołgu Tygrys unieszkodliwionym w okolicach Jort w Normandii, 15 VIII 1944 roku

Pułk wylądował wraz z Dywizją we Francji na przełomie lipca i sierpnia 1944 roku i wziął udział w końcowej fazie bitwy o Normandię i bitwy w kotle Falaise. Żołnierze pułku byli odpowiedzialni między innymi za wyzwolenie miejscowości Jort 15 sierpnia 1944 roku, w wyniku którego uchwycono przeprawy na rzece Dives - dzięki nim polska dywizja mogła wyjść na tyły sił niemieckich w rejonie Falaise. Między 19 a 21 sierpnia strzelcy konni trzymali w zupełnym okrążeniu pozycje bojowe na północ od miejscowości Chambois, gdzie nacierały na nich zdesperowane oddziały niemieckie próbujące uciec z alianckiego okrążenia. W trakcie trzydniowych walk wzięli do niewoli ponad 1000 żołnierzy niemieckich, w tym gen. Otto Elfeldta - dowódcę niemieckiego korpusu. 20 sierpnia w walce pod Chambois zginął dowódca pułku, szanowany przez żołnierzy i ceniony przez gen. Maczka mjr Jan Maciejowski, odznaczony później krzyżem Virtuti Militari. Alianckie zwycięstwo w Normandii, osiągnięte w dużej mierze dzięki odwadze Polaków umożliwiło odrzucenie sił niemieckich z północnej Francji i wyzwolenie Paryża pod koniec sierpnia. 10 Pułk Strzelców Konnych przeszedł w składzie 1 Dywizji Pancernej cały jej szlak bojowy, wiodący przez Francję, Belgię i Holandię, a wojnę zakończył w północnych Niemczech.

Organizator wyjazdu

W celu uczczenia rocznicy rocznicy walk polskich żołnierzy we Francji, organizowany jest wyjazd delegacji wędrowników (starszych harcerzy) i członków kadry drużyny do Normandii w dniach 19-25 sierpnia br. Pomysł na wyprawę powstał niecałe 2 lata temu, a przygotowania trwają od ostatniego kwartału 2023 roku. Rajd jest organizowany jako obóz wędrowny w ramach Harcerskiej Akcji Letniej ZHR, zatwierdzony jako wypoczynek letni przez Podkarpackie Kuratorium Oświaty i koordynowany przez Zarząd Okręgu Podkarpackiego ZHR. Wyjazd do Francji to już drugi wyjazd letni Karaceny w tym roku. Kilka tygodni temu, wraz z zaprzyjaźnionymi harcerzami z Jarosławia, oraz harcerkami z Mielca cała drużyna uczestniczyła w dwutygodniowym obozie letnim w lasach koło Nowej Wsi w powiecie kolbuszowskim. Uczestnicy wyprawy do Normandii pełnili tam funkcje wychowawcze i metodyczne jako członkowie kadry drużyny i całego zgrupowania

Fot. Obrzędowe ognisko podczas tegorocznego obozu w Nowej Wsi, z udziałem harcerzy z Jarosławia i harcerek z Mielca

Fot. Zajęcia sportowe podczas obozu

Termin i miejsce wyjazdu

Pięcioosobowa grupa uda się do Normandii samochodem osobowym w podróży przez Niemcy, Belgię i Francję. Druhowie wyjeżdżając z kraju w niedzielę 18 sierpnia będą w Normandii niecałą dobę później - w poniedziałek 19 sierpnia. Podróż powrotna do Polski rozpocznie się w sobotę 24 sierpnia i zakończy w niedzielę 25 sierpnia.

Uczestnicy wyprawy będą zakwaterowani w warunkach kempingowych na polach namiotowych w miejscowościach Falaise, Ranville, Trévières i Argentan. W trakcie rajdu grupa będzie odwiedzała wybrane miejsca w granicach departamentów Calvados i Orne, oraz częściowo w departamentach Eure, Manche i Seine-Maritime.

Program i Cele wyjazdu

Głównym celem rajdu jest udział w uroczystościach rocznicowych organizowanych przez samorząd francuskiego departamentu Orne w miejscowościach Chambois i Montormel w sobotę 24 sierpnia. W porozumieniu z władzami naczelnymi Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej delegacja drużyny jako jedyna będzie pełnić podczas obchodów funkcję oficjalnej reprezentacji ZHR. Organizatorzy zapewnili o przyznaniu miejsc na trybunie honorowej i dopuszczeniu do złożenia kwiatów u boku pozostałych delegacji.

Fot. Uroczystości z okazji 75 rocznicy bitwy pod Falaise w miejscowości Montormel

Będąc w Normandii odtworzymy szlak bojowy 10 PSK i 1 Dywizji Pancernej. W Courseulles-sur-mer odwiedzimy miejsce, gdzie polskie oddziały wylądowały po morskiej podróży przez kanał La Manche. W Grainville-Langannerie oddamy cześć poległym na jedynym polskim cmentarzu wojennym we Francji - miejscu spoczynku prawie 700 maczkowców, w tym dowódcy 10 PSK mjr. Jana Maciejowskiego i pochodzącego z Markowej porucznika batalionu strzelców podhalańskich Jana Sucheckiego. W Jort odnajdziemy miejsce sforsowania rzeki Dives przez żołnierzy 10 Pułku. Na koniec zwiedzimy też rejon miejscowości Chambois, Coudehard i Montormel, gdzie Polacy stoczyli swój najcięższy, lecz zwycięski bój o wzgórze 262 zwane "Maczugą" w decydującym etapie bitwy pod Falaise.

Przebywając w Normandii wykorzystamy również pozostałe walory historyczne, kulturowe i krajobrazowe tego mniej popularnego turystycznie regionu Francji i odwiedzimy szereg wartych zobaczenia miejsc i obiektów kultury - wśród nich Plażę Omaha, Muzeum tkaniny z Bayeux, czy malowniczy port Honfleur.

Chcąc uniknąć jedynie biernego zaangażowania w uroczystości upamiętniające walki z 1944 roku planujemy ponadto pozostawić na miejscu trwały ślad po naszej wyprawie i w porozumieniu z lokalnym samorządem francuskim posadzić w pobliżu miejsca bitwy drzewo pamięci z tabliczką zawierającą informację o okolicznościach w jakich je posadzono. Zwróciliśmy się ze stosowną prośbą w tej sprawie do władz Chambois.

W trakcie wyprawy chcemy spotkać się także z przedstawicielami lokalnie działających grup

skautów francuskich.

Co jest nam potrzebne i dlaczego?

Wyprawy zagraniczne są dla nas rzadkością. Nasi harcerze i instruktorzy opłacają z tytułu przynależności do ZHR składki członkowskie, które są w 90% przeznaczane na cele statutowe struktur centralnych i okręgowych, przez co w poszczególnych środowiskach nie dysponujemy dużym zapleczem finansowym. Organizowane przez nas wyjazdy są finansowane ze składek programowych wpłacanych przez ich uczestników. Tak samo jest w przypadku rajdu do Normandii. Z uwagi na wysokie koszty podróży samochodem do Francji, wyższe stawki zakwaterowania oraz różnicę cen żywności, zebranie zapreliminowanego budżetu - wynoszącego razem 8 tysięcy złotych - wyłącznie na podstawie wkładu własnego małej grupy uczestników i kadry byłoby bardzo trudne. W ciągu kilku ostatnich miesięcy składaliśmy wnioski o przyznanie dofinansowania dla naszego wyjazdu do szeregu podmiotów, uzyskując przy tym jednak niewystarczające wsparcie. Spośród planowanych przez nas wydatków można wymienić koszty transportu (około 3000 PLN), zakwaterowania (około 1500 PLN), wyżywienia (ok. 1000 PLN), a także usług (1000 PLN), materiałów (500 PLN) i wydatków pozostałych (1000 PLN).

Dlaczego warto nas wesprzeć?

Rajd był od początku przewidziany jako wyjazd liderów naszego środowiska, będący ambitnym podsumowaniem ostatnich kilku lat owocnej pracy metodycznej w drużynie, oraz wyczynem inspirującym do podejmowania równie śmiałych inicjatyw przez naszych harcerzy w przyszłości. Wyróżnia nas oddolna inicjatywa - wspólna myśl małej grupy młodych ludzi, uczniów i studentów, którzy z własnej woli postanowili uczcić okrągłą rocznicę walk polskich żołnierzy i oddać im cześć w miejscu, gdzie stawili czoła hitlerowskiej tyranii. Mimo trudności i kilku niepowodzeń jesteśmy prawie u celu - wierzymy, że niedługo uda nam się zrealizować wyzwanie, które przed sobą postawiliśmy.

“Karacena” jest jedną z nielicznych drużyn harcerskich związanych obrzędowo z 1 Dywizją Pancerną. Mamy nadzieję, że sukces naszej eskapady będzie równoznaczny z przetarciem szlaku dla przyszłych wypraw do Normandii, w których braliby udział harcerze i harcerki z całej Polski. Dostrzegamy duży potencjał naszego rajdu w kontekście dalszej popularyzacji historii żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych podczas drugiej wojny światowej i wierzymy, że znajdziemy w przyszłości wielu naśladowców.

Z harcerskim pozdrowieniem - Czuwaj!

Fot. Uczestnicy wyprawy - od lewej: Szymon, Kacper, Jeremiasz i Wojtek - podczas miejskich śpiewanek z okazji Święta Niepodległości, Łańcut 11 XI 2023 roku.