Zrzutka na wyposażenie sali do Integracji sensorycznej (IS) to oddolna inicjatywa rodziców dzieci z Przedszkola Samorządowego nr 41 im. Zbigniewa Wodeckiego w Krakowie. Nasze dzieci mają to szczęście edukować się w pięknym ,nowym przedszkolu wśród przyjaznej i dobrze wykwalifikowanej kadry. Jednak aby wyjść naprzeciw coraz większym potrzebom wychowawczym dzieci chcielibyśmy stworzyć możliwość prowadzenia w naszym przedszkolu zajęć Integracji Sensorycznej. Pomóżcie nam proszę spełnić to marzenie.

Personel naszego przedszkola to ludzie kochający spędzać czas z dziećmi, oddani swojej pracy i posiadający wykształcenie oraz doświadczenie w opiece maluchami. W pracy kładą duży nacisk na profilaktykę zdrowia oraz rozwijanie inteligencji emocjonalnej u dzieci. Stawiają na indywidualizację pracy, rozwijanie empatii oraz współpracy. Wypracowują skuteczne i akceptowalne sposoby radzenia sobie z trudnymi emocjami u swoich wychowanków. W naszym przedszkolu dzieci objęte są pomocą specjalistów: psychologa, logopedy i neurologopedy. Dzięki temu łatwiej jest dostrzec indywidualne potrzeby rozwojowe każdego wychowanka oraz szybciej zostaje udzielona dziecku pomoc specjalistyczna. Bardzo chcielibyśmy aby wyposażyć salę do prowadzenia terapii Integracji Sensorycznej. Mamy miejsce, mamy wspaniały personel przygotowany do prowadzenia tego rodzaju zajęć, brakuje tylko wyposażenia.

Poniżej kilka słów od pani mgr Bernadety Szumiec, wychowawcy z naszego przedszkola oraz terapeuty integracji sensorycznej, członkini Polskiego Stowarzyszenia Terapeutów Integracji Sensorycznej

"Szanowni Państwo, dzieci są naszym szczęściem i naszą przyszłością. Pragniemy dla nich wszystkiego, co najlepsze i dla realizacji tego celu jesteśmy w stanie poświęcić bardzo wiele. Coraz częściej słyszymy o zaburzeniach integracji sensorycznej. Postaram się w pigułce przedstawić kilka istotnych informacji dotyczących tej tematyki.

Czym jest integracja sensoryczna?

Termin integracja sensoryczna określa prawidłową organizację wrażeń sensorycznych (bodźców) napływających przez receptory. Oznacza to, że mózg, otrzymując informacje ze wszystkich zmysłów (wzrok, słuch, równowaga, dotyk, czucie ruchu-kinestezja) dokonuje ich rozpoznania, segregowania i interpretacji oraz integruje je z wcześniejszymi doświadczeniami. Na tej podstawie mózg tworzy odpowiednią do sytuacji reakcję nazywaną adaptacyjną. Jest to adekwatne i efektywne reagowanie na wymogi otoczenia. Może to być odpowiedź ruchowa jak i myślowa.

Reasumując: integracja sensoryczna to umiejętność naszego mózgu, która pozwala odczuwać, porządkować, składać w spójną całość i rozumieć w relacji do siebie bodźce – wzrokowe, słuchowe, dotykowe, pochodzące z ruchu i grawitacji czy wreszcie węchowe i smakowe. Integracja sensoryczna rozpoczyna się już w okresie płodowym i trwa do około 7 roku życia. Nierozwinięcie określonych umiejętności w kolejnych stadiach rozwoju powoduje powstawanie trudności w funkcjonowaniu i zachowaniu dziecka.

Założenia teorii integracji sensorycznej (SI)

Teoria integracji sensorycznej opiera się na kilku założeniach odwołujących się do neurologii i teorii zachowania.

Plastyczność neuronalna, czyli zdolność mózgu do zmian i modyfikacji. Dokonuje się przez całe życie, ale znacznie większa jest u młodszych dzieci. Plastyczność mózgu ma zasadnicze znaczenie dla terapii integracji sensorycznej, gdyż zakłada możliwość zmian w obrębie systemu nerwowego pod wpływem kontrolowanego dopływu bodźców sensorycznych. Plastyczność neuronalna zależy od zaangażowania dziecka w zadania, różnorodności środowiska, w którym przebiega rozwój i terapii oraz od tzw. krytycznych okresów rozwojowych.

Sekwencyjny rozwój procesów integracji sensorycznej. Złożone kompleksowe zachowania rozwijają się w oparciu o bardziej podstawowe, wcześniej wykształcone.

Integralność systemu nerwowego. Wyższe struktury mózgu ewaluują z niższych. Mózg funkcjonuje, jako całość i istnieje wzajemna zależność między ośrodkami podkorowymi i korowymi.

Reakcje adaptacyjne, czyli właściwe reakcje na wymogi środowiska. Reakcje adaptacyjne wpływają na rozwój integracji sensorycznej, a procesy integracji sensorycznej przyczyniają się do pojawienia się coraz bardziej złożonych reakcji adaptacyjnych na zasadzie sprzężenia zwrotnego.

Każde dziecko ma w sobie wewnętrzny pęd do rozwoju (inner driver), do dostarczania sobie bodźców, których potrzebuje.

Najważniejszymi systemami sensorycznymi są system przedsionkowy, proprioceptywny i dotykowy. Zaczynają one pracować bardzo wcześnie, jeszcze w okresie prenatalnym. Ich prawidłowe funkcjonowanie wpływa na pracę pozostałych zmysłów, przyczynia się do rozwoju napięcia mięśniowego, koordynacji ruchowej, reakcji równoważnych, ruchów oczu, świadomości ciała.

Jak wygląda terapia integracji sensorycznej?

Terapia integracji sensorycznej określana jest mianem „naukowej zabawy”.

Podczas sesji dziecko huśta się w hamaku, toczy w beczce, jeździ na deskorolce czy balansuje na kołysce. Przez zabawę przyjemną i interesującą dla dziecka dokonuje się integracja bodźców zmysłowych oraz doświadczeń płynących do ośrodkowego układu nerwowego, co pozwala na lepszą organizację działań.

Terapia SI nie jest uczeniem konkretnych umiejętności (np. jazda na rowerze, pisanie, czytanie), ale usprawnianiem pracy systemów sensorycznych i procesów układu nerwowego, które są bazą do rozwoju tych umiejętności. W toku pracy tą metodą terapeuta stymuluje zmysły dziecka oraz usprawnia takie zakresy, jak np.: motoryka mała, motoryka duża, koordynacja wzrokowo-ruchowa. Zadaniem terapeuty jest, przy zastosowaniu odpowiednich technik, eliminowanie, wyhamowywanie lub ograniczenie niepożądanych bodźców obecnych przy nadwrażliwościach sensorycznych lub dostarczanie silnych bodźców, co jest konieczne przy podwrażliwościach systemów sensorycznych.

Integracja sensoryczna nie jest substytutem rzeczywistej edukacji, może natomiast poprawić uczenie się i sprawić, że będzie ono łatwiejsze.

Terapia odbywa się w sali specjalnie do tego przystosowanej i wyposażonej w odpowiednie przyrządy. Wyposażenie musi przede wszystkim obejmować wiele urządzeń do stymulacji systemu przedsionkowego, proprioceptywnego i dotykowego, ale również wzrokowego, słuchowego i węchowego.

Zadania, stawiane przed dzieckiem znajdują się w strefie najbliższego rozwoju. Oznacza to, że każde z nich stanowi swoiste wyzwanie dla dziecka i jego układu nerwowego – nie jest zbyt łatwe i nie jest zbyt trudne. Ciągłe balansowanie na granicy możliwości dziecka poprawia organizację pracy układu nerwowego, wyzwala więcej reakcji adaptacyjnych i wpływa na procesy uczenia się.

Metoda integracji sensorycznej to jedna z ważniejszych metod wykorzystywanych w pracy z dziećmi z problemami w rozwoju. W pierwszej kolejności kierowana jest do dzieci z trudnościami w uczeniu się, ale z powodzeniem można stosować ją w przypadku niepełnosprawności intelektualnej, ruchowej, autyzmu i innych zaburzeń. Może być także wykorzystana jako forma profilaktyki ewentualnych trudności w uczeniu się oraz stymulacja rozwoju dzieci prawidłowo rozwijających się.

Czy moje dziecko może mieć zaburzenia integracji sensorycznej?

Objawów zaburzeń jest dużo- od problemów z koncentracją uwagi i nadruchliwością przez problemy emocjonalne, niewspółmierne reakcje na bodźce, trudności z czytaniem i pisaniem, po problemy z utrzymaniem równowagi, możliwością oceny sytuacji, odczytania cudzych zamiarów. Wiele takich zachować jest odbieranych, jako “złe zachowanie niegrzecznego dziecka”.

Poniżej znajduje się lista najczęściej obserwowanych zachowań u dzieci w wieku przedszkolnym, sugerujących zaburzenia w przebiegu procesów integracji sensorycznej:

długi okres adaptacji, dziecko pozostaje w roli obserwatora, bawi się z boku, rzadko wchodzi w grupę,

unika lub niechętnie uczestniczy w zabawach ruchowych w grupie, - unika zabaw plastycznych, niechętnie brudzi ręce,

wybiórcza dieta, nie lubi mieć rąk brudnych od jedzenia, często odmawia spożywania nowych pokarmów nie próbując ich smaków (ocenia wzrokowo), woli być karmione niż samo jeść,

nie lubi głośnych imprez, balów, teatrzyków, koncertów – siada z tyłu lub zasłania uszy mówiąc że jest za głośno,

reakcje emocjonalne dziecka są często nieadekwatne do sytuacji np. popada w histerię gdy się ubrudzi lub ktoś go ubrudzi, nie chce wyjść z sali na koncert itp.,

irytacja powodowana wrażeniami sensorycznymi przez większość dzieci ignorowanymi,

jest niezgrabne ruchowo, często wycofuje się z zabaw ruchowych z obawy, że mu się nie uda, nie lubi nowych, nieznanych zabaw i ćwiczeń, - ma problem ze skupieniem uwagi na zajęciach dydaktycznych, trudno mu wysiedzieć na dywanie, podczas zajęć stolikowych często pokłada się na stole, podpiera głowę,

usilnie poszukuje często ekstremalnych wrażeń płynących z ruchu czy ucisku,

słabiej rysuje lub nie lubi rysowania, lekko trzyma kredkę, nieprawidłowy chwyt narzędzia pisarskiego,

nie bawi się w piaskownicy lub czyści ręce i stopy po zabawie w piasku, trudno mu zorganizować sobie zabawę na placu zabaw.

Rodzice bardzo często nie mają świadomości, że problemy ich dzieci mogą świadczyć o zaburzeniach procesów SI. Mają nadzieję, że dziecko z nich wyrośnie i wszystko będzie dobrze. Jednak z zaburzeń SI się nie wyrasta - one rosną wraz z dzieckiem. Dlatego bardzo ważne jest postawienie prawidłowej diagnozy i proces terapeutyczny. "