W imieniu Fundacji Mazurskiej WIATRAK prosimy WAS - Wszystkich Wiatrakowych Bywalców i Miłośników dotychczasowych dziejów adresu Grądzkie 47, Mieszkańców Grądzkich, Gminy Wydminy oraz bliższej i dalszej Mazurskiej Okolicy, jak i Tych, którzy słyszą o WIATRAKU pierwszy raz, ale są być może Miłośnikami Mazur, tradycyjnej architektury, lokalnej historii, sztuki, muzyki, poezji śpiewanej lub po prostu kochają jeździć na rowerze, spacerować, wędrować i zwiedzać ;-P - tak jest - prosimy Was Wszystkich!!! o finansowe wsparcie, by móc zrealizować pierwszy krok w kierunku odnowy WIATRAKA. Chcemy odrestaurować WIATRAK, by mógł służyć na nowo działaniom artystycznym, by był dostępny dla osób zwiedzających okolicę, by można było w jego murach zanurzyć się w majestatyczną energię lub przystanąć na chwilę w jego towarzystwie i napić się dobrej kawy czy lokalnych ziół. Ale żeby to zrobić potrzebny jest na początku projekt jego odnowy. Za zebrane podczas zbiórki pieniądze chcemy zaangażować profesjonalistów, którzy przeprowadzą w WIATRAKU inwentaryzację, ocenią jego stan techniczny i uwzględniając jego planowane przeznaczenie wykonają projekt renowacji oraz oszacują koszty jej przeprowadzenia. Bez takiej dokumentacji ani rusz do przodu! Wstępnie działanie to zostało wycenione na 120 000 zł. Równolegle do zbiórki i rozpoczęcia prac dokumentacyjnych szukamy funduszy na wykonanie planowanej renowacji. 

HISTORIA WIATRAKA W SKRÓCIE

Województwo Warmińsko-Mazurskie, Powiat Giżycki, Gmina Wydminy, wieś Grądzkie - to na jej uboczu, na wzniesieniu stoi WIATRAK. Na południe od WIATRAKA rozciąga się widok na wieś położoną wzdłuż brzegu Jeziora Gawlik. Na północnym horyzoncie w dali widać skraj Puszczy Boreckiej. Dookoła pola i łąki, pejzaż rolniczy. 

WIATRAK został wybudowany w drugiej połowie XIX wieku. Jest to wiatrak typu holenderskiego. Przez około sto lat służył miejscowej ludności do mielenia zboża na mąkę. W 1972 roku wichura uszkodziła jego śmigi i nikt nie podjął się ich rekonstrukcji. Od tamtej pory przestał pełnić funkcję młyna, stał pusty i niszczał. W 1990 roku do gospodarstwa położonego tuż przy WIATRAKU wprowadzali się Kasia i Zyga Waraksa, artyści plastycy i muzycy. WIATRAK nabyli od władz Gminy Wydminy dwa lata wcześniej. Naturalnym następstwem twórczego stylu życia Kasi i Zygi oraz ich różnorodnego artystycznie grona przyjaciół stało się wykorzystanie budynku WIATRAKA do artystycznych celów. Już kilka lat po wprowadzeniu się do Grądzkich w WIATRAKU miały miejsce pierwsze wernisaże i koncerty. Przełomowym momentem stało się prapremierowe wystawienie sztuki „Oskar i Ruth” w reżyserii samego jej autora Ingmara Villquista i wykonaniu Teatru Criket z Chorzowa. Właśnie wtedy „narodziły się” w WIATRAKU Wietrzne Spotkania z Poezją. Na prostym drewnianym podeście otoczonym drewnianymi ławeczkami każdego roku w trzecią sobotę lipca Kasia i Zyga otwierali swoimi leśmianowymi pieśniami magiczny wieczór, do którego zapraszali największych polskich bardów. Była to impreza o zasięgu krajowym, relacjonowana i patronowana przez Trzeci Program Polskiego Radia, przyciągająca w szczytowych momentach do kilkuset widzów, mimo usilnych starań Gospodarzy, by jej charakter był bardzo kameralny. I tak przez lata trwania tego cyklicznego, poetyckiego wydarzenia na wiatrakowej scenie wystąpili: Jan Kondrak, Marek Gałązka, Jerzy Junior Stachura, Andrzej Garczarek, Hubert Maliszewski, Adam Andryszczyk, Mirosław Czyżykiewicz, Krzysztof Daukszewicz, Robert Kasprzycki, Tomek Wachnowski, Wojtek Marek Darski, Grzegorz Tomczak, Antonina Krzysztoń, Kwartet Jorgi, Andrzej Poniedzielski, Tolek Muracki, Tomek Olszewski, Czerwony Tulipan, Marek Majewski, Jerzy Dębina, Artur Andrus, Piotr Bukartyk, Jacek Kleyff, Lubelska Federacja Bardów, Elżbieta Adamiak, Elżbieta Wojnowska, Waldemar Śmiałkowski, Wiesław Bołtryk, Dominika Barabas, Basia Stępniak-Wilk, Dzidka Muzolf, Piotr Dąbrówka. 

Wykorzystywanie wiatrakowej przestrzeni nie byłoby możliwe tyle lat, gdyby nie przeprowadzony przez Gospodarzy w roku 2000 gruntowny remont dachu. Potrzeba było dźwigu, który zdjął z ostatniego piętra zawaloną konstrukcję, a potem wielu odważnych przyjaciół, którzy razem z Zygą na nowo zadaszyli budynek. Dzięki temu wiatrak stoi do dziś i jest jedynym tak cennym, zachowanym zabytkiem w Gminie Wydminy. W roku 2015 odbyły się ostatnie Wietrzne Spotkania z Poezją i z wielu powodów, w tym pogarszającej się kondycji WIATRAKA, wymagającego gruntownego remontu, Gospodarze zaprzestali organizowania w jego murach wszelkich spotkań. Ale marzenie o odnowieniu WIATRAKA nadal żyło. W roku 2020 została powołana do życia Fundacja Mazurska WIATRAK. Jej Fundatorami naturalną koleją rzeczy są Kasia i Zyga Waraksa, którzy przekazali budynek WIATRAKA na poczet majątku Fundacji oraz powołali jego Zarząd w składzie: Karolina Waraksa – prezes zarządu, Antoni Waraksa – członek zarządu oraz Adam Szymański – członek zarządu. Głównym celem Fundacji jest renowacja WIATRAKA i tchnięcie w niego nowego, twórczego ducha, nie zapominając o jego przeszłości. 

JAKI JEST PLAN NA RENOWACJĘ?

Przeprowadzenie renowacji WIATRAKA składać się będzie z trzech etapów: 

Etap I :

- Projekt - w tym mieszczą się takie zadania jak: ocena stanu technicznego, inwentaryzacja architektoniczno-konserwatorska, przeprowadzenie niezbędnych ekspertyz, otrzymanie wszelkich potrzebnych zgód, dokumentacja, zrobienie wizualizacji, wykonanie projektu architektoniczno-budowalnego oraz projektów technicznych (konstruktorski, elektryczny, sanitarny), kosztorysy inwestorskie.

Etap II:

 - Wykonanie remontu na podstawie zrobionego wcześniej projektu. Na działania remontowe na pewno składać się będą:

- Gruntowny remont budynku (dach, elewacja, okna, tynki, podłogi, elektryka) z odbudową najwyższego piętra, oryginalnie drewnianego, w które wmontowane będą szklane połacie, dzięki którym ostatnie piętro zyska widok na wszystkie strony. 

- Odbudowa zawalonych stropów oraz schodów i stworzenie tym samym kilku okrągłych poziomów-pomieszczeń. 

- Dobudowanie od strony północno-zachodniej niedużej dobudówki, w której zlokalizowane będą pomieszczenie techniczne i toalety. 

Etap III:

- Niezbędne wyposażenie WIATRAKA. 

- Zagospodarowanie terenu wokół WIATRAKA, stoły, ławki, miejsce na rowery, ognisko. 

CO DALEJ?

Chcielibyśmy, by przestrzeń w WIATRAKU oraz wokół niego była prosta, skromna, nieprzegadana, by mogła służyć różnym działaniom i różnym ludziom. Na parterze planujemy zachować wieloletnią koncepcję prostej, kameralnej sceny otoczonej drewnianymi ławeczkami. Reszta kondygnacji to będą otwarte przestrzenie (drewniane podłogi, ściany, okna, oświetlenie), które będzie można zaadoptować zarówno na potrzeby pomysłu stworzenia galerii sztuki w WIATRAKU i organizowaniu wystaw, jak i prowadzeniu wszelkiego rodzaju zajęć, warsztatów, spotkań. Wyobrażamy sobie, że okrągłe pomieszczenia mogłyby świetnie służyć spotkaniom w duchu „kręgu”, szkoleniom, terapiom. Kolejne piętra połączone będą drewnianymi schodami, prowadzącymi na ostatnie, widokowe piętro. Chcielibyśmy, by WIATRAK był dostępny dla zwiedzających regularnie w miesiącach wiosenno-letnich (maj-wrzesień) oraz po wcześniejszym umówieniu się w pozostałych miesiącach. W związku z bardzo atrakcyjnym przyrodniczo i turystycznie położeniem (we wsi nad jeziorem, w pobliżu Puszczy Boreckiej, w niewielkiej odległości (300 m) od planowanej ścieżki rowerowo-pieszej, łączącej Grądzkie z Lipowem i Puszczą Borecką oraz bliskim sąsiedztwem Folwarku Łękuk (3 km), rozbudowanego kompleksu hotelowo-rekreacyjnego), chcielibyśmy, by WIATRAK mógł być miejscem przystankowym lub docelowym dla Wszystkich, którzy będą mieli ochotę go zwiedzić, odpocząć pod jego murami, dowiedzieć się czegoś więcej o okolicy, móc napić się wody, ziołowej herbaty, dobrej kawy, być może zjeść kawałek ciasta z lokalnych produktów. 

Jako Fundacja planujemy kontynuować organizację Wietrznych Spotkań z Poezją, ale też chcielibyśmy, by na scenie w WIATRAKU występowali artyści różnorodnych gatunków muzycznych oraz by te wydarzenia muzyczne odbywały się regularnie. Wyobrażamy sobie też, że ta scena służyć może występom teatralnym, w końcu od teatru i spektaklu „Oskar i Ruth” wszystko się zaczęło…Planujemy prowadzić w WIATRAKU zajęcia plastyczne i muzyczne, a także udostępniać przestrzeń WIATRAKA osobom chcącym prowadzić innego rodzaju zajęcia. Być może WIATRAK mógłby również służyć lokalnej, wiejskiej społeczności, która nie ma świetlicy, a potrzebuje spotykać się w sprawach organizacyjnych, sołeckich, a i towarzyskich. Skoro tyle lat budynek ten służył lokalnej społeczności do mielenia zboża na mąkę, z której pieczono potem chleb, niechaj i dziś służy mieszkańcom wsi Grądzkie. 

Abstrahując od wszelkich pomysłów wykorzystania przestrzeni WIATRAKA uważamy, że WIATRAK sam w sobie, jako zabytkowy budynek, jedyny tej rangi zabytek w Gminie Wydminy, jeden z ostatnich zachowanych wiatraków w naszym województwie, jedyny taki wiatrak w kraju (w końcu każdy zabytkowy wiatrak jest jedyny w swoim rodzaju!), zasługuje sam w sobie na uratowanie, odrestaurowanie i zachowanie ze względów kulturowych, historycznych i edukacyjnych. Z szacunku dla tego, co było oraz z myślą o teraz i przyszłości. 

Jeżeli nasza koncepcja jest Wam bliska i chcielibyście pomóc nam w zrobieniu pierwszego, niezbędnego kroku w kierunku jej realizacji, jakim jest przygotowanie kompleksowej dokumentacji projektowej - zachęcamy Was do wsparcia tej zbiórki oraz śledzenia naszej strony internetowej (https://fundacjamazurskawiatrak.pl/) oraz profilu na Facebooku (https://www.facebook.com/people/Fundacja-Mazurska-WIATRAK/100080257301939/?paipv=0&eav=AfYKDRKsJqwe1juDosOPjOZkTOZjhba6bZNRGuULaM7-zncp6LnEyRXbVUVJ4_TQoBM&_rdr), by obserwować postępy w naszych działaniach. Wspierajcie nas i trzymajcie za nas kciuki!

Zespół Fundacji Mazurskiej WIATRAK