Na włodawskim cmentarzu parafialnym jest bardzo wiele zabytkowych nagrobków wymagających odnowienia i ochrony przed całkowitym zniszczeniem. Stowarzyszenie „Renovabis” zajmuje się odnawianiem nagrobków.

Cmentarz we Włodawie został założony pod koniec XVIII w. jako unicki i rzymskokatolicki. W okresie powojennym nastąpiła wymiana grobów, co spowodowało, że większość nagrobków jest współczesna. Nagrobki historyczne cechuje niejednokrotnie bogata i piękna forma. Np. nagrobki Heleny Pawliszewskiej i Stanisława Niewczaszyńskiego, Eleny Sawickiej, Ottona Ganniga, Aleksandra Karłowina zaopatrzone są w piękne sentencje. Na nagrobku Kassyldy Chojeckiej widnieje napis: „Przechodniu wzruszony/ tem smutnym widokiem/ chciej połączyć łzę swoją/ z łez męża i syna potokiem”. Inskrypcje upamiętniają funkcje publiczne pochowanych na cmentarzu obywateli Włodawy, np. Wacław Prill był buchalterem sejmiku włodawskiego, Rudolf Dydyszko przez 44 lata pracował jako felczer w dobrach włodawskich. Znajdują się tutaj także groby wojskowych: Józefa Jabowicza – podoficera 1p. szwoleżerów, na którym widnieje inskrypcja „Poległ we Włodawie/ z ręki zdrajców/ ojczyzny/ dn.21.XI.1918 r.” oraz Konstantego Żulińskiego – porucznika 1p. szwoleżerów wojsk polskich, który poległ w bitwie pod Sławatyczami 3.01.1919. Na jednym z nagrobków pozostała sygnatura wykonawcy: „R.S. Lubowiecki/...68/ w Warszawie”. Pomnik Powstańców z 1863 r. z tablicą „Cześć Bohaterom” został wystawiony w 1905 r. przez społeczeństwo Włodawy. W 2010 r. konserwacji poddano nagrobek Józefa Kiersnowskiego, rzeczywistego radcy stanu, byłego dyrektora Państwowych Zakładów Graficznych Ministerstwa Skarbu, prezesa włodawskiego oddziału Związku Ziemian, właściciela dóbr Sobibór. Najstarszy z istniejących nagrobków został wystawiony dla Tomasza Chrzostowskiego, zmarłego w 1805 r.

Jednym z ostatnio odnowionych obiektów jest kaplica grobowa Katarzyny z Osypowiczów Seredynowej. Została wzniesiona w 1830 r. i znajduje się w południowo-wschodniej, najstarszej, unickiej części cmentarza. Po zniesieniu unii brzeskiej w 1875 r. ten teren nekropolii został zajęty pod pochówki zmarłych wyznania prawosławnego. Jednocześnie wzniesiono na cmentarzu nową kaplicę, prawosławną, do której przeprowadzono nową alejkę od bramy wejściowej.

Kaplica grobowa Katarzyny z Osypowiczów Seredynowej, wpisana do rejestru zabytków, jest murowana z cegły, obustronnie tynkowana, orientowana, jednokondygnacyjna, z kryptą, założona na planie prostokątnym, jednoprzestrzenna. Posiada bryłę prostopadłościenną, dwuspadowy dach z okapem wysuniętym poza obrys ścian, drewnianą konstrukcję dachu. Na kalenicy dachu, od frontu, umieszczony został kowalskiej roboty krzyż żelazny. Nad wejściem do kaplicy umieszczona została owalna, murowana tablica epitafijna z wyrytym napisem: „Tu/ Spoczywa Ś. P. Katarzyna z Osypowiczów/ Seredynowa/. Zmarła w dniu 14 kwietnia 1830 r./ Żyjąc lat 36/. Wieczny odpoczynek racz iey dać Panie”, który potwierdza sepulkralne przeznaczenie budowli. Napis nad jej wejściem odwołuje się do śmierci należącej do lokalnej społeczności konkretnej osoby, której zgon został potwierdzony w księgach parafialnych. Ze względu na formę budynku i sposób jej wykonania jej powstanie należy powiązać z inicjatywą fundatora posiadającego uprzywilejowaną pozycję w strukturze lokalnej społeczności, czego potwierdzeniem jest informacja w akcie parafialnym, że Katarzyna z Osypowiczów Seredynowa zmarła „w domu po numerem pierwszym” i zostawiła po sobie owdowiałego męża – Pantaleona Seredyn (l.50), „intendenta dochodów tabacznych”. Tabaka, co należy wyjaśnić, od 1776 r. stanowiła dochód skarbowy.

To tylko niektóre z historycznych nagrobków.

W 2021 r. planujemy przeprowadzenie kolejnych prac renowacyjnych zabytkowych nagrobków.

Z uwagi na duże koszty prac renowacyjnych szacowanych w 2021 r. na ok. 25 tysięcy złotych, które wielokrotnie przekraczają nasze możliwości finansowe, prosimy o wsparcie.

Corocznie organizujemy listopadową kwestę na włodawskich cmentarzach, w ciągu roku staramy się o pozyskanie środków finansowych. Z uwagi na zagrożenie epidemiczne, przenosimy kwestę do internetu. Prosimy Państwa o wsparcie.