Pszczoła kampinoska to unikatowa na skalę światową pszczoła środkowoeuropejska Apis mellifera mellifera linii M. Kampinoska. Jedna z pięciu naszych rodzimych populacji pszczoły miodnej występujących pierwotnie na terenie Polski: czterech środkowoeuropejskich i jednej kraińskiej.

Pszczoła środkowoeuropejska, zwana „czarną pszczołą”, kiedyś swym naturalnym zasięgiem obejmowała w Europie obszar od Półwyspu Iberyjskiego po Ural a od północy: od koła podbiegunowego po linię Karpat i Alp. W Polsce związana była z dużymi kompleksami leśnymi, m.in. Puszczy Augustowskiej czy Kampinoskiej. Obecnie ten podgatunek został praktycznie całkowicie wyparty przez obce rasy pszczół miodnych, w których imporcie z różnych stron Europy a nawet świata prześcigają się współcześni pszczelarze. Pszczoły środkowoeuropejskie są szczególnie cenne dla zachowania bioróżnorodności, przez to, że właśnie zasiedlały kiedyś tereny większości Polski.

Linia Kampinoska została objęta programem ochrony zasobów genetycznych pszczół w 2000 roku. Jest to bardzo mała populacja, której liczebność mimo prowadzonych działań ochronnych, z roku na rok maleje. Na dziś w całej Polsce, co jest obiektem badań morfometrycznych i genetycznych, występuje kilkadziesiąt względnie czystych rasowo rodzin. Oznacza to, że pszczoła kampinoska znajduje się na granicy zagłady jako podgatunku. Pszczoła kampinoska to nasz żubr w mikroskali. 

Jest jeszcze szansa, aby ją uratować, dlatego potrzebne są natychmiastowe działania. Status zagrożenia tej rodzimej linii wskazuje na krytyczne ryzyko wyginięciem mimo, iż pierwszy rejon hodowli zachowawczej linii Kampinoskiej został ustanowiony w latach 80. XX wieku. Obejmuje obszar gmin na zachód od Warszawy, praktycznie do linii Bzury i na południe od linii Wisły do Żelazowej Woli i obowiązuje na nim zakaz trzymania innych ras pszczół niż kampinoska. Niestety nie jest on przestrzegany. Żeby móc utrzymać pszczołę kampinoską niezbędna jest więc sztuczna inseminacja matek pszczelich i ściśle realizowany program zachowawczej hodowli tej linii.

W ramach projektu i planowanych działań zakładamy w 2024:

– posadowienie w granicach Parku we współpracy z Kampinoskim Parkiem Narodowym pasieki zachowawczej liczącej maksymalnie (docelowo) 30 rodzin, umiejscowionych w optymalnych i dogodnych dla pszczół i otoczenia lokalizacjach

– sztuczną inseminację i hodowlę matek pszczelich na bazie materiału genetycznego pozyskanego ze współpracującego ze Stowarzyszeniem stada rezerwy genetycznej dr Łucji Skoniecznej

– podjęcie działań edukacyjnych i promocyjnych wśród społeczności oraz instytucji lokalnych

– prowadzenie ocen morfometrycznych oraz genetycznych.

Nasze Stowarzyszenie jest członkiem Rady Koordynacyjnej Rezerwatu Biosfery Puszcza Kampinoska UNESCO oraz członkiem międzynarodowej Federacji zrzeszającej organizacje europejskie działające na rzecz „czarnej pszczoły” SICAMM.

Współpracujemy m.in. z Kampinoskim Parkiem Narodowym, Instytutem Zootechniki, Instytutem Pszczelnictwa, Krajowym Centrum Hodowli Zwierząt.

Jesteśmy grupą pasjonatów, zawodowych pszczelarzy i hodowców, leśników i przewodników Kampinoskiego Parku Narodowego, naukowców skupionych w Stowarzyszeniu Kampinoska. Nasza organizacja sformalizowała się we wrześniu 2023 roku. Naszą misją jest uratowanie od całkowitego wyginięcia unikatowej na skalę światową pszczoły kampinoskiej (Apis mellifera mellifera linii M kampinoska), która stanowi dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe naszego kraju.

Kwota zbiórki pozwoli nam na:

– wyposażenie pasieki, będziemy w stanie zakupić nowe, drewniane ule i akcesoria do nich dla rodzin pszczelich z pasieki zachowawczej. Następnie będziemy zasiedlać rodziny w nowych ulach.

– zabezpieczenie pasieki i oznaczenie poprzez umieszczenie tablicy edukacyjno-informacyjnej.

– ruszenie z hodowlą i wychowem matek pszczelich pozyskanych z materiału z rezerwy genetycznej. Poddamy je sztucznej inseminacji i zostaną one wprowadzone do przygotowanych rodzin w pasiece.

W kolejnych miesiącach będziemy dbać o rozwój rodzin. Opiekę nad pasieką będziemy sprawować jako zespół Stowarzyszenia Kampinoska. Opieka będzie polecać na pielęgnacji, leczeniu i dokarmianiu rodzin, rozmnożeniu ich, hodowli i inseminacji matek oraz przygotowania wszystkich rodzin oraz odkładów do zimowli.