Jak większość z Was wie, od kilku lat zajmuje się działalnością charytatywna i społeczną – głównie w Ukrainie i od pewnego czasu również Łotwie. Dzięki temu, że jestem otoczony szlachetnymi ludźmi, którzy są gotowi pomagać innym a do tego po prostu mi ufają, udało się już to i owo zrealizować: wspieramy szereg projektów w ukraińskich wsiach Ładańce i Pniatyń, wspieramy rosyjskojęzyczną wspólnotę luterańską w Rydze. Po części odbywa się to za pośrednictwem oficjalnie działającej fundacji, po części na zasadzie indywidualnej inicjatywy.

Z czasem jednak zacząłem sobie zadawać pytanie – CO LACZY ZE SOBA WSZYSTKICH TYCH LUDZI, Z KTORYMI UTRZYMUJE KONTAKT I KTORYM POMAGAM SPOTKAC SIE I WZAJEMNIE WSPIERAC? Odpowiedz brzmi, że chodzi tu o pewne fundamentalne wartości: wolność, odpowiedzialność za siebie i innych, ideały tolerancji, humanizmu i demokracji, niezbywalne prawa człowieka. A jednocześnie o świadomość tego, iż – chociaż łącza ludzi o różnych przekonaniach – zakorzenione w pewnej wspólnej tradycji duchowej, z której czerpią życiowe soki. Respektując inne zapatrywania na ten temat, jesteśmy przekonani, ze humanizm i religia nie tylko się wzajemnie nie wykluczają, ale stymulują i karmią.

Kiedyś mój wielki przyjaciel i nauczyciel, dominikanin Karl Derksen, marzył o stworzeniu sieci ‘ekumenicznych gospód’ – miejsc spotkań dla ludzi o krytycznym ale zarazem konstruktywnym i twórczym podejściu do rzeczywistości. W jakimś sensie podejmuje to marzenie i rozwijam, chociaż nie ma już wśród nas Karla, ani utrechckiego Domu Giordano Bruno, który miał być sercem tego projektu. Mam przed oczami luźną, horyzontalna siec ludzi dobrej woli, którym bliska jest wizja Europy jako kulturowej jedności opartej na tych właśnie ideałach. Będą wśród nich i myśliciele i twórcy i działacze: ludzie ducha i ludzie czynu. Będzie miejsce na pogłębioną refleksje i na praktyczne działanie dla dobra innych.

Od pralki dla biednej rodziny w Ukrainie po szeroko zakrojone projekty z różnych dziedzin. Ponieważ ‘kręcą mnie’ historyczne skojarzenia, i dla tego projektu wymyśliłem nazwę, która odwołuje się do przeszłości: UNITAS HANSAE. ‘Unitas’ nawiązuje do Unitas Fratrum – Jednoty Braterskiej – wspólnoty religijnej wyrosłej z tradycji husytyzmu, braci czeskich, która odrodziła się w XVIII w. w łużyckim miasteczku Herrnhut. Z tradycja ta związani byli tacy – bliscy mi – myśliciele jak Jan Amos Komensky czy Fryderyk Daniel Ernest Schleiermacher. Dewiza Jednoty jest zasada: ‘In necessariis unitas, in dubiis libertas, in omnibus caritas’ (‘W tym co istotne jedność, w tym co wątpliwe wolność, we wszystkim miłość’). Co ciekawe do nazwy tej nawiązał w połowie ubiegłego wieku ks. dr Janusz Szczesny Ostrowski, polski duchowny metodystyczny i działacz na rzecz odnowy tradycji unitarianskiej (braci polskich), gdy zakładał w Chodzieży koło Bydgoszczy (Bromberg) ośrodek ekumeniczny. Ks. Ostrowski, którego miałem okazje poznać na spotkaniu zwolenników religii liberalnej, które odbyło się w latach 90-ych w Warszawie, zwykł mawiać: ‘Rozumem jestem unitarianinem, sercem metodystą, a całą duszą ekumenistą’... Z kolei ‘Hansae’ to, rzecz jasna, nawiązanie do Związku Hanzeatyckiego - związku miast Europy Północnej z czasów średniowiecza i początku ery nowożytnej. Miasta te popierały się ekonomicznie, jednocześnie zaś stwarzały realną siłę polityczną i kulturowo-cywilizacyjna. Tradycje Hanzy są żywe po dziś dzień: zwłaszcza w Niemczech i Holandii, chociaż również Gdańsk (Danzig), Ryga, Tallin (Reval) na nowo do nich nawiązuje. To, co mnie w nich najbardziej inspiruje to przekonanie, ze Hanzeata to człowiek, który po prostu robi to, co do niego należy, nie oczekując za to pochwal ani nagród. Takim typowym Hanzeata był Helmut Schmidt – jeden z moich ulubionych polityków.

Oczywiście jednym z podstawowych warunków dla realizacji takich marzeń są pieniądze. Za kilka dni kończę 50 lat i z tej okazji chce ogłosić zbiorek. To może trochę dziwna zbiorka, biorąc pod uwagę jak bardzo jeszcze niekonkretny jest jej cel. Jedyne co mogę w obecnej chwili obiecać, to ze wszystkie zebrane fundusze zostaną wykorzystane dla dobra ludzi, którzy ich potrzebują, tak jak to ma miejsce w ramach istniejących już projektów, które teraz chciałbym zebrać pod tym ‘parasolem’. A ja będę skrupulatnie informował o dalszych losach tego projektu.