Drodzy Miłośnicy Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich. Zapraszamy do udziału w zbiórce środków na wykonanie nagrobka Ludwika Halskiego – Ludwikowskiego, który znajduje się na cmentarzu Janowskim we Lwowie.

Realizacji tego przedsięwzięcia podjęło się działające we Lwowie Towarzystwo Miłośników Dziedzictwa Kultury Polskiej "ZABYTEK", z którym od lat współpracujemy i na rzecz którego zbieramy środki. Organizacja ta zrzesza Polaków we Lwowie, głęboko zaniepokojonych postępującą dewastacją i zapomnieniem o cmentarzu Janowskim we Lwowie, będącego miejscem pamięci o dawnych mieszkańcach Lwowa, których już nie ma z nami.

W materiałach opublikowanych w galerii znajduje się projekt nagrobka. Zostanie on wykonany z szarego piaskowca, nawiązując do wzorów przedwojennych, jakie zostały wykonanie w 2018 r. dla Stefana Grabińskiego, pisarza i fantasty, a w 2019 r. dla publicysty, poety, tłumacza literatury światowej Kazimierza-Lucjana Nałęcz-Rychłowskiego. Wybrana forma nagrobka jest mocna, może nawet wytrzymać czasami spadające nie małe gałęzi rosnących na cmentarzu drzew.  

TMDKP „ZABYTEK” ma nadzieję, że wspólnym wysiłkiem uda się przywrócić pamięć i upamiętnić kolejną postać lwowianina, który wniósł swój wkład kulturę polską. Środki pozyskane ze zbiórki zostaną wykorzystane na sfinansowanie obróbki sprowadzonego kamienia. wykonanie napisów i prace montażowe nagrobka.

Poniżej rys historyczny o Ludwiku Halskim – Ludwikowskim i jego miejsca pochówku:

"Ludwik Halski – Ludwikowski, właściwie Ludwik Halski, aktor i śpiewak operetkowy, artysta kabaretowy i estradowy, "nestor polskich kabarecistów", bard i piosenkarz z Kabaretu Polskiego Ludwikowskiego, urodził się we Lwowie 16 marca 1870 roku.

Ludwik Halski – Ludwikowski był synem Henryka Halskiego i Józefiny z Halberów. Uczęszczał do gimnazjum niemieckiego we Lwowie, ale nie ukończył go i zaczął występować jako magik. Po odbyciu służby wojskowej i krótkotrwałej pracy biurowej w 1894 wstąpił do szkoły dramatycznej S. Konopki we Lwowie i zaczął występować jako kuplecista w restauracjach pod pseudonimem Ludwikowski, którego odtąd stale używał. 

W 1898 r. ukończył Szkołę Dramatyczną S. Konopki i zaczął występować jako aktor i śpiewak operetkowy w Teatrach Miejskich we Lwowie. Grał m.in. rolę Manasse Vanderstratena ("Uriel Akosta"). Przez pewien czas występował w jednym z zespołów prowincjonalnych w Galicji, a w 1901 roku w lwowskim Teatrze Ludowym.      

Zarobkował jednak głównie jako piosenkarz i kuplecista w teatrzykach Variete, Cafes chantants i kabaretach, zdobywając sobie znaczną popularność, przede wszystkim we Lwowie. Był artystą kabaretowym, popularnym aktorem lwowskich teatrzyków przełomu XIX i XX w., kuplecistą, autorem wielu tekstów satyrycznych, piosenek kabaretowych itp. Występował też w Warszawie (m.in. w 1913 w teatrze Nowe Miniatury i w 1919 w teatrze Argus), Krakowie (m.in. 1911-12 w teatrze Nowości), Łodzi i wielu innych miastach polskich, a ponadto w Kijowie, Wiedniu i Petersburgu. 

Opublikował kilkanaście zbiorów swych kupletów i monologów, współpracował z pismami satyrycznymi. Po I Wojnie Światowej był założycielem Polskiego Związku Artystów Widowiskowych i jako "nestor polskich kabarecistów" obchodził na początku 1928 roku jubileusz czterdziestolecia pracy w sali Sokoła we Lwowie.

Nagrywał płyty dla „Favoritu”, „Homocordu”, „Dacapo Record”, „Stelli”. Oto niektóre tytuły płyt: Rypcium - Pypcium, Pamiętaj, żeś Żyd, Śmiech i płacz (z piosenkami ”Gdzie moje 6 groszy”, „Dwa centy”, …). 

Ludwik Halski – Ludwikowski zmarł we Lwowie 17 sierpnia 1928 roku. Został pochowany na Cmentarzu Janowskim we Lwowie na polu nr. 17, grób 661 (dane z archiwum lwowskiego) w grobie żony Anieli Halskiej ze Sterników, zmarłej 13 kwietnia 1919 roku. Pole 17 jest w złym stanie. Po II Wojnie Światowej wiele polskich grobów ziemnych znikło, w tej liczbie grób Halskich. Dziś na tym polu pozostało ponad 150 przedwojennych grobów.

Członkom TMDKP „ZABYTEK” udało się zaczepić o istniejące przedwojenne polskie groby i zlokalizować miejsce pochówku Ludwika Halskiego. Na szczęście, tej lokalizacji nie zabudowano nowym nagrobkiem, miejsce pochówku było puste z pryzmą gruzu i zarośnięte. Po odczyszczeniu tego miejsca wylano poduszkę betonową pod przyszły nagrobek."

Na koniec fragment z piosenki z rep. Ludwika Halskiego – Ludwikowskiego - "Gdzie moje 6 groszy”:

„Wśród wszelkich ludzkich klas

Secesji nastał czas

Do góry dziś nogami cały świat

Rachunki żonie zdać

Gotować, parzyć, prać

Mężczyzna musi od szeregu lat Dziś żona rzekła mi

Sześć groszy daję ci

I kup do włosów szpilek mi ze dwie

Lecz muszę na to wpaść

By sobie grosza skraść

Bo mi się bardzo papierosa chce …”