11 lipca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej. Święto upamiętnienia ofiar rzezi wołyńskiej i innych mordów dokonanych na obywatelach II Rzeczypospolitej przez ukraińskich nacjonalistów 11 lipca 1943 roku, w tzw. krwawą niedzielę, będącą punktem kulminacyjnym masowych eksterminacji polskiej ludności cywilnej na Wołyniu przez OUN, UPA, wspieranych przez lokalną ludność ukraińską.

Wizualizacja tablicy (autor wizualizacji: Radosław Pietraga)

Do dzisiaj, pomimo upływu ponad 80 lat zbrodnia ta nie doczekała się żadnego uczciwego zakończenia. Państwo polskie nie zadało sobie trudu, żeby odszukać i godnie pogrzebać dziesiątki tysięcy swoich obywateli, którzy stali się na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej ofiarami ludobójczej działalności Ukraińskiej Powstańczej Armii. Spoczywają oni ciągle w coraz trudniejszych do odszukania zbiorowych lub pojedynczych mogiłach. Po wojnie żaden międzynarodowy sąd nie osądził sprawców, a żądania upamiętnienia pomordowanych i ich godnego, chrześcijańskiego pochówku giną we wrzawie bieżącej polityki. Głos tych, którzy ocaleli, nie ma szans, żeby trafić do szeroko rozumianej opinii publicznej. Ojciec księdza Tadeusza Isakowicza-Zalewskiego powiedział: “Kresowian zabito dwukrotnie, raz przez ciosy siekierą, drugi raz przez przemilczenie. A ta druga śmierć jest gorsza od pierwszej”.

Źródło mapy: https://dzieje.pl/infografiki/zbrodnia-wolynska-0

W Lądku-Zdroju nie mamy miejsca upamiętnienia ofiar tej zbrodni. Chcemy, jako Lądeckie Towarzystwo Historyczno-Eksploracyjne, doprowadzić do wykonania i umieszczenia pamiątkowej tablicy poświęconej obywatelom polskim pomordowanym przez nacjonalistów ukraińskich UON-UPA. Do dziś nie odnaleziono i nie pochowano większości pomordowanych. Leżą gdzieś w lasach, na polach, dołach śmierci, studniach. Bezimienni, bez grobu czy krzyża. Tablica ta ma być symbolem pamięci o Nich.

Uzyskaliśmy już zgodę Instytutu Pamięci Narodowej na tablicę o treści:

Z dymem pożarów, z kurzem krwi bratniej,

Do Ciebie, Panie, bije ten głos!

Kornel Ujejski

PAMIĘCI

POLSKICH OBYWATELI

ZAMORDOWANYCH W LATACH 1939-1947

PRZEZ UKRAIŃSKICH NACJONALISTÓW Z OUN-UPA

NA TERENIE DAWNYCH WOJEWÓDZTW POŁUDNIOWO-WSCHODNICH II RP.

Nie o zemstę, lecz o pamięć wołają Ofiary

Tablicę, która w końcowym efekcie odlana będzie z brązu, wykona rzeźbiarz Wojciech Batko, absolwent krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, autor tablicy poświęconej pamięci ppor. Wiesława Mikity odsłoniętej w 2023 r. na Placu Partyzantów.

Zgodę na umieszczenie tablicy wydał także Burmistrz Lądka-Zdroju.

Chcielibyśmy w ramach pozyskanych pieniędzy wykonać tablicę, zorganizować uroczystość jej odsłonięcia wraz z wystawą dotyczącą tej zbrodni.